علت و علائم عدم تحمل لاکتوز

عدم تحمل لاکتوز به حالتی گفته می شود که طی آن بدن فرد نمی تواند لاکتوز را به درستی تجزیه کند. در واقع دستگاه گوارش این افراد به مقدار کافی لاکتاز تولید نمی کند. لاکتاز نوعی آنزیم است که می تواند لاکتوز را تجریه کند. در پی عدم تجزیه قند شیر، علائم گوارشی مختلفی ایجاد خواهد شد که می تواند برای فرد آزار دهنده باشد. این علائم عمدتا شامل اسهال و نفخ می شود. افراد مبتلا به این بیماری به شیر و فراورده های آن، مانند بستنی و ماست واکنش نشان می دهند.

عدم تحمل لاکتوز با حساسیت به شیر متفاوت است. در حساسیت به شیر یا سلیاک، بدن به پروتئین شیر واکنش نشان می دهد، نه قند شیر. سلیاک می تواند مشکلات شدید تری را به همراه داشته باشد؛ در حالی که علائم عدم تحمل لاکتوز معمولا خطرناک نیستند و معمولا مدت کمی طول می کشند.

علائم بیماری عدم تحمل لاکتوز

افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز پس از خوردن یا نوشیدن شیر یا محصولات لبنی حاوی لاکتوز علائمی را تجربه می کنند. علائم می تواند از ناراحتی خفیف تا یک واکنش شدید متغیر باشد. شدت علائم به میزان لاکتاز تولید شده توسط بدن و میزان مصرف لاکتوز بستگی دارد.

علائم بیماری در افرادی که به مشکل عدم تحمل لاکتوز مبتلا هستند پس از نوشیدن شیر یا محصولات لبنی حاوی لاکتوز بروز می کند. این علائم ممکن است خفیف و یا شدید باشد و شدت علائم به میزان لاکتوز مصرف شده توسط فرد و میزان آنزیم لاکتوز تولید شده در بدن بستگی دارد.

بسیاری از افراد مبتلا می توانند بدون بروز علائم، مقدار کمی لاکتوز مصرف کنند و این امر به سطح تحمل هر فرد بستگی دارد.

علائم عدم تحمل لاکتوز:

• نفخ شکم
• درد و گرفتگی شکم
• حالت تهوع
• اسهال
• آروغ زدن
• نیاز فوری به دستشویی در مدت کوتاهی پس از مصرف شیر

اسهال مزمن می تواند منجر به کم آبی بدن شود، بنابراین در صورت داشتن اسهال، نوشیدن مقدار زیادی آب برای افراد مهم است.

تشخیص عدم تحمل لاکتوز

اگر فردی مشکوک به عدم تحمل لاکتوز باشد، می‌تواند برای مدتی تمام خوراکی های مصرفی و علائمی که تجربه می کند را لیست کند. از این طریق می توان تشخیص داد که دقیقا چه عالمی باعث بروز علائم شده است. فرد می تواند تا مدتی طولانی از مصرف لاکتوز پرهیز کند و میزان بهبودی در علائم را مورد بررسی قرار دهد.

آزمایش های زیر می توانند به تشخیص این عارضه کمک کنند:

• تست تحمل لاکتوز: در این تست فرد مقداری از محلول حاوی لاکتوز را مصرف می کند و سپس سطح گلوکز خون او سنجیده می شود. اگر میزان گلوکز ثابت باقی بماند، به این معنی است که بدن نتوانسته لاکتوز را به درستی تجزیه کند.

• تست تنفس هیدروژن: در این تست فرد از سک شب ناشتا بودن، لاکتوز مصرف می کند. سپس پزشک سطح هیدورژن موجود در تنفس فرد را می سنجد. زیاد بودن میزان هیدروژن نشان دهنده عدم تحمل لاکتوز است.

• تست اسیدیته لاکتوز: این تست بیشتر برای کودکان انجام می گیرد. در صورت عدم هضم لاکتوز، میزان اسید لاکتیک موجود در مدفوع فرد از حد عادی بیشتر است.

درمان عدم تحمل لاکتوز

عدم تخمل لاکتوز درمان قطعی ندارد؛ به این دلیل که نمی توان کاری کرد که بدن لاکتاز تولید کند. بنابراین بهترین راهکار برای درمان این عارضه، اجتناب از مواد خوراکی است که حاوی لاکتوز هستند. تمام محصولاتی که حاوی لاکتوز هستند، مانند شیر، فراورده های شیر، بستنی و غذاهای فراوری شده حاوی پودر شیر و آب پنیر ممکن است علائم را تحریک کنند.

رژیم غذایی فاقد لاکتوز تا حدی به آزمون و خطا خود فرد بستگی دارد. بهتر است لیستی از تمام خوراکی هایی که با خوردن آنها علائم شما بروز می کند تهیه کنید. برچسب گذاری مواد غذایی نیز می تواند به شما کمک کند تا وجود لاکتوز در خوراکی ها را تشخیص دهید.

اکثر افرادی که به این عارضه مبتلا هستند می توانند حدود 10 گرم لاکتوز را بدون بروز علائم تحمل کنند. افراد می توانند از مکمل هایی که حاوی آنزیم لاکتاز هستند استفاده کنند تا به تجزیه لاکتوز موجود در شیر و سایر ترکیبات خوراکی کمک کنند. این امر احتمال بروز علائم عدم تحمل لاکتوز را کاهش می دهد.

علت عدم تحمل لاکتوز

لاکتاز آنزیمی است که در روده کوچک تولید می شود. بدن از لاکتاز برای تجزیه لاکتوز به اجزایی به نام گالاکتوز و گلوکز استفاده می کند. سپس گلوکز به جریان خون جذب می شود.

در صورتی که بدن نتواند لاکتوز را تجزیه کند، این قند جذب جریان خون نمی شود و به سمت روده بزرگ حرکت می کند. باکتری های روده بزرگ در واکنش به لاکتوز گاز تولید می کنند و این امر باعث بروز علائم گوارشی ناخوشایند می شود.

برخی از افراد بر این باورند که نوشیدن شیر برای مردم طبیعی نیست، زیرا انسان تنها پستانداری است که پس از از شیر گرفتن به مصرف شیر ​​ادامه می دهد. آنها استدلال می کنند که عدم تحمل لاکتوز یک وضعیت پزشکی نیست بلکه یک اتفاق طبیعی است.

بیشتر بخوانید: علائم گوارشی دوران قائدگی

پرهیز غذایی عدم تحمل لاکتوز

بیشتر شیر و فرآورده های آن دارای لاکتوز هستند و در بسیاری از غذاهای فرآوری شده شیر و محصولات لبنی به آنها اضافه می شود. محصولات لبنی مختلف بسته به نحوه پردازش آنها می توانند حاوی مقادیر متفاوتی لاکتوز باشند.

هر محصولی که حاوی شیر، لاکتوز، آب پنیر، کشک، فرآورده های جانبی شیر، مواد جامد شیر خشک یا پودر شیر خشک بدون چربی باشد که در ترکیبات آن ذکر شده باشد، دارای لاکتوز خواهد بود.

خوراکی هایی که معمولا حاوی لاکتوز هستند عبارتند از:

• کیک و بیسکویت
• سس پنیر
• سوپ های خامه ای
• فرنی
• شیر کاکائو
• پنکیک
• تخم مرغ همزده

کلام آخر

عدم تحمل لاکتوز زمانی اتفاق می افتد که بدن فرد قادر به تجزیه پروتئین های موجود در شیر نباشد. این بیماری بسیار شایع است و می تواند علائم خفیف تا شدید ایجاد کند. در حالی که هیچ درمانی برای عدم تحمل لاکتوز وجود ندارد، افراد می توانند با پرهیز از شیر و محصولات حاوی شیر یا با مصرف آنزیم های لاکتاز از علائم آن جلوگیری کنند.