یکی از بیماری های گوارشی که ممکن است در اثر التهابات روده ایجاد شود، کولیت روده است که باعث بروز زخم در دستگاه گوارش می شود. کولیت روده در بخش داخلی روده بزرگ یعنی کولون تشکیل و ایجاد می شود و در واقع راست روده را تحت تاثیر قرار می دهد.این بیماری با علائم و نشانه های چشمگیری همراه نیست و عوارض آن رفته رفته ایجاد می شوند در واقع شیوع و تشدید بیماری در مراحل اولیه قابل شناسایی نیست و زمانی علائم بروز می نمایند که در مرحله ی شدید قرار گرفته باشد.کولیت روده ممکن است برای فرد مبتلا با خطرات و عوارضی همراه باشد که در صورت عدم درمان عواقب ناخوشایندی را به جا می گذارد اما با توجه به علائم و نشانه های آن می توان اثرات و عوارض بیماری را تا حدود زیادی کاهش داد و بهبودی را ایجاد نمود.
علائم بیماری کولیت روده
علائم کولیت روده در افراد مختلف متفاوت بوده و نسبت به شرایط وقوع و شدت آن ممکن است یک یا چند مورد را که در زیر به آن اشاره کرده ایم را شامل شود :
- مشاهده اسهال خونی که همراه با عفونت یا چرک است
- احساس درد و گرفتگی در ناحیه شکم
- درد رکتوم
- مشاهده خون در مدفوع و یا خونریزی از مقعد
- عدم تخلیه کامل روده و توانایی اجابت مزاج
- کاهش وزن بدون دلیل
- خستگی بی مورد
- داشتن تب بالای مداوم
- عدم رشد در کودکان
انواع کولیت روده
برای تعیین نوع کولیت روده معیارهایی مانند محل تشکیل آن تاثیر گذار است. اما به طور کلی دسته بندی های کولیت روده شامل موارد زیر است :
- پروکتیت اولسراتیو(التهاب راست روده):این نوع التهاب به نزدیک ترین ناحیه به مقعد (رکتوم) محدود می شود و خونریزی مقعدی ممکن است تنها علامت این نوع بیماری باشد.
- پروکتوسیگموئیدیت: انی نوع التهاب انتهای روده بزرگ را درگیر می کند. علائم و نشانه‌های این عارضه عبارتند از: اسهال خونی، گرفتگی و درد شکمی، و ناتوانی در حرکت روده‌ها علی‌رغم تمایل به انجام آن (تنسموس).
- کولیت سمت چپ:در نوع عارضه، التهاب از راست روده به بالا و از طریق کولون سیگموئید و به صورت نزولی گسترش می یابد. علائم و نشانه‌های این عارضه عبارتند از: اسهال خونی، گرفتگی شکم و درد در سمت چپ، و بی اختیاری مدفوع
- پانکولیت: این نوع کولیت اغلب کل روده بزرگ را تحت تاثیر قرار می دهد و باعث اسهال خونی شدید می شود ، گرفتگی درد شکمی، خستگی و کاهش وزن قابل توجه از دیگر علائم این عارضه هستند.
علل بروز کولیت روده
امروزه علت ابتلا به کولیت روده همچنان نامشخص باقی مانده است. اما به طور کل سبک زندگی ناسالم و عدم پیروی از رژیم غذایی مناسب و استرس جزء عوامل مشکوک موثربر کولیت روده به شمار می رود، بنابراین شیوه ی زندگی و عملکرد انسان می تواند در ابتلای ایشان به انواع بی ماری ها تاثیر گذار باشد اما نمی توان دلیل قطعی این بیماری را تغذیه و رفتارهای انسان برشمرد. عامل تاثیر گذار دیگر وراثت و داشتن سابقه خانوادگی در ابتلا به بیماری کولیت روده می باشد. البته در بسیاری از موارد که مبتلایان به بیماری کولیت روده مورد بررسی قرار می گیرند سابقه خانوادگی در این زمینه نداشته اند و طی یک عامل ناشناخته به آن مبتلا می شوند.
همچنین مواردی مانند سیستم ایمنی بدن و عملکرد ایمنی بدن نیز در ابتلای فرد به بیماری های مختلف تاثیر گذار است. زمانی که سیستم ایمنی فرد دچار اختلال شود، بدن سعی می کند با یک ویروس یا باکتری مهاجم مبارزه کند، پاسخ ایمنی غیر طبیعی باعث می شود که سیستم ایمنی به سلول های دستگاه گوارش نیز حمله نماید و در نهایت منجر به ایجاد اختلال در عملکرد دستگاه گوارش شود.
عواملی که خطر ابتلا به کولیت روده را افزایش می دهند
شیوع بیماری کولیت روده تقریباً در زنان و مردان به طور مساوی و یکسان بروز می نماید، اما عواملی هستند که خطر ابتلا به این بیماری را افزایش داده و ریسک پذیری افراد را بیشتر می نماید. این عوامل عبارتند از:
- سن: مهم ترین فاکتور سن است که در سنین 30 سالگی این بیماری بروز می نماید، البته ممکن است که این عارضه در هر سنی رخ دهد . اما بیشتر در افراد جوان و یا بالاتر از 60 سال دیده می شود.
- نژاد یا قومیت: اگرچه سفیدپوستان بیشترین خطر ابتلا به این بیماری را دارند، اما ممکن است افرادی از نژاد های مختلف به آن مبتلا شوند.
- سابقه خانوادگی: همانطور که در پیش اشاره شد، ابتلای یکی از اعضای خانواده شانس ابتلای شما به بیماری کولیت روده را افزایش می دهد. بنابراین اگر بستگان نزدیک یا افراد خانواده دچار این بیماری شدند شما نیز آزمایشات لازم جهت بررسی را انجام دهید.
عوارض ناشی از کولیت روده
عوارضی که در اثر ایجاد این بیماری برای مبتلایان ایجاد می شود شامل موارد زیر است :
- خونریزی شدید از روده و مقعد
- ایجاد سوراخ در روده بزرگ (کولون سوراخ شده)
- کم آبی شدید بدن
- پوکی استخوان و تحلیل آن
- التهاب پوست، مفاصل و چشم ها
- افزایش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ
- کولون با تورم سریع (مگاکولون سمی)
- افزایش خطر لخته شدن خون در سیاهرگ ها و شریان ها
درمان کولیت روده
برای درمان کولیت روده معمولا از روش های جراحی و درمان های دارویی کمک گرفته می شود. البته داروها در وهله ی اول تجویز و پاسخدهی بدن به آن مورد بررسی قرار می گیرد، در صورتی که درمان موفق ویا کند باشد از روش جراحی استفاده می شود. بهترین متخصص گوارش نسبت به شدت بیماری و شرایط فرد داروهای مورد نیاز را تجویز می نمایند. ممکن است دسته از داروها برای بررسی تجویز شوند و یا بعد از مدتی داروهای دیگری جایگزین شوند تا در نهایت مناسب ترین آن انتخاب و تجویز شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
درصورتی که مشکلات زیر برایتان پیش آمد به پزشک مراجعه و حتما برای بررسی دقیق تر آزمایشات لازم را در نظر بگیرید:
- احساس درد در ناحیه شکم
- مشاهده خون در مدفوع
- اسهال مزمن که با روش های خانگی یا داروهای معمول درمان نمی شود.
- اسهالی که شما را از خواب بیدار می کند
- تب شدید و طولانی مدت که بیش تر از دو روز طول می کشد.
بیماری کولیت روده معمولا کشنده نیست اما بیماری است که باید به طور جدی تحت درمان و بررسی توسط متخصص گوارش قرار بگیرد.