ممکن است دچار درد ناگهانی در ناحیه مقعد شده و نشستن یا خروج مدفوع برایتان دشوار و همراه با خونریزی و درد باشد.به احتمال زیاد مبتلا به شقاق مقعدی هستید اما نگران نباشید.پزشک با یک معاینه بالینی که هیچ گونه آسیبی به شما وارد نمی کند این بیماری را تشخیص می دهد.شقاق مقعد معمولا علائم ظاهری دارد که به راحتی قابل تشخیص است یک شکاف عمودی که با خونریزی همراه است و سوزش بسیاری را نیز ایجاد می کند.
شقاق چیست؟
شقاق مقعدی بیماری است که با ایجاد شکاف یا ترک باریک در دیواره مقعد و مخاط آن همراه است که شبیه به بریدن با کاغذ دردناک است و در زمان دفع مدفوع احساس درد و یا خونریزی را برای فرد مبتلا ایجاد می‌کند. با توجه به اینکه گیرنده‌های عصبی بسیار زیادی که در دیواره مقعد و اطراف آن یعنی نیمه تحتانی مقعد وجود دارد، بروز این عارضه بسیار ناراحت کننده و در برخی از موارد مانع از انجام فعالیت‌های روزمره برای فرد مبتلا خواهد شد.اگر این عارضه بیشتر از هشت هفته طول بکشد مزمن شده و درمان آن دشوار تر خواهد بود.
شقاق یا فیشر از آن‌دسته بیماری‌هاست که با ایجاد زخم و شکاف داخل کانال رکتوم درد غیرقابل تحمل و تورم شدیدی را القا می‌کند. این بیماری معمولا در صورت بروز بعد از مدت کوتاهی بهبود می‌یابد، اما در برخی از موارد که زخم عمیق تر شود ممکن است فیشر مزمن‌شده و وارد مراحل حاد و جدی‌تری گردد که نیاز به درمان شقاق توسط پزشک متخصص احساس می شود.
در این مطلب همراه ما باشید تا تفاوت شقاق و هموروئید را بهتر و بیشتر بشناسید.
انواع فیشر مقعدی
بیماری شقاق با توجه به عواملی مانند زمان ابتلا و پارگی نشیمن‌گاه و رکتوم در دو نوع حاد و مزمن تقسیم می شود.
شقاق حاد یا نوع اول
در واقع شایع‌ترین نوع شقاق است و در چین‌های مقعد به شکل پارگی و شکاف‌های بیضی شکل کوچک بروز می دهد و تقریباً بعد از گذشت شش هفته بهبود می‌یابد. این نوع فیشر معمولاً در اثر ابتلا به یبوست ایجاد می‌گردد.
شقاق مزمن یا نوع دوم
شقاق مزمن معمولاً در افرادی که از یبوست طولانی مدت رنج می برند دیده می شود. همچنین در افرادی که رابطه جنسی مقعدی دارند نیز بروز می‌کند. زخم و شکاف مقعد در فیشر مزمن عمیق‌تر بوده و به دلیل بزرگ بودن پارگی درمان به صورت خود به خود انجام نمی‌شود. در چنین شرایطی حتماً باید به پزشک متخصص جهت بررسی میزان آسیب وارد شده و درمان لازم برای آن مراجعه نمود.
فیشر مزمن معمولاً دارای ورم و زخم عمیق‌تر است که در برخی از موارد با ایجاد غده و بافت‌های اضافه درون مجرای مقعد همراه می‌شود که به آن پاپیلای هیپرتروفی نیز می‌گویند.این عارضه معمولا چند هفته و چند ماه به طول می انجامد.
علل بروز شقاق مقعدی
بروز این بیماری تقریباً در تمامی سنین رخ می‌دهد و به طور اختصاصی برای گروه سنی خاصی نیست. بیماری شقاق با ضریب ابتلای یکسان در بین خانم‌ها و آقایان در برخی از موارد بدون علت ایجاد می‌شود، اما بد نیست بدانید که ابتلا این بیماری در خانم‌ها بعد از زایمان شایع تر می باشد.
علت اصلی ابتلا به بیماری شقاق یا فیشر خشک بودن مدفوع و ابتلای افراد به یبوست مزمن می‌باشد. زمانی که مدفوع خشک باشد و یا با فشار زیاد به دیواره مقعد دفع شود باعث پارگی و زخم این ناحیه خواهد شد و در نهایت منجر به ایجاد پارگی بیضی شکل در سر مقعد می‌گردد. البته مدفوع نرم یا اسهال مزمن هم باعث بروز بیماری می‌شود، همچنین موارد دیگری در ابتلای افراد به بیماری شقاق وجود دارد که در ادامه به آن اشاره کرده ایم:
- یبوست
- اسهال مزمن
- عادت به تمیز کردن مقعد با دستمال زبر و خشن
- رابطه ی جنسی مقعدی
- تنگی بیش از حد عضلات دریچه‌ی مقعد
- سرطان راست روده
- کرون روده
- بارداری
- زایمان سخت
- خاراندن بیش از حد مقعد در مواقع ابتلا به انگل‌ها و بیماری‌های پوستی
- مبتلا بودن به بیماری‌های مقاربتی
در موارد استثنا دیگر نیز عوامل زیر دخیل هستند:
- سرطان مقعدی
- بیماری اچ آی وی HIV
- بیماری سل
- سیفلیس
- هرپس سیمپلکس
شقاق مقعدی با چه علائمی همراه است؟
شقاق مقعدی دارای نشانه‌های کاملاً محسوسی است که با دقت به آن‌ها می‌توان به وجود آن پی برد. البته یک نکته مهم وجود دارد و آن نیز تشابه علائم بیماری شقاق مقعدی با سایر بیماری‌های گوارشی است که ممکن است فرد را دچار سردرگمی در تشخیص بیماری نمایند. به طور مثال وجود درد و خونریزی در زمان مدفوع از علائم بیماری بواسیر نیز می‌باشد اما روند درمان هر یک از بیماری‌های بواسیر و شقاق با یکدیگر متفاوت است. بهتر است برای بررسی دقیق تر و همچنین تشخیص درست بیماری به پزشک متخصص مراجعه نمایید. از بارزترین علائم بیماری فیشر یا شقاق مقعدی می توان به موارد زیر اشاره نمود:
تجربه درد در هنگام دفع مدفوع
این عارضه که بعد از دفع مدفوع نیز افزایش می‌یابد بسیار ناراحت کننده و دردناک است و تقریبا جزو مزمن‌ترین علائم و نشانه‌های ابتلا به فیشر مقعدی است، که تا زمان بهبودی کامل با بیمار همراه خواهد بود.
مشاهده خونریزی از ناحیه مقعد
بعد از دفع مدفوع مقداری خونابه یا خونریزی رقیق از مقعد مشاهده می‌شود که ممکن است نگران کننده باشد.خونریزی دستگاه گوارش تحتانی بسیار خطرناک و هشدار دهنده است.
داشتن درد متناوب در ناحیه مقعد
فرد مبتلا ممکن است به صورت طولانی مدت و به خصوص در زمان نشستن درد پیوسته و متناوبی را احساس کند، که این در برخی از موارد تشدید یا تضعیف می شود.
احساس خارش و سوزش شدید
ممکن است با احساس سوزش که همراه با نیاز به خارش است همراه شوید، این احساس بسیار منزجر کننده و دردناک است که در ادامه نیز با علائمی مانند التهاب و ورم در ناحیه مقعد همراه خواهد شد.
مشاهده ترک یا شکاف دردناک
این نشانه تقریبا شایع‌ترین علائم بیماری فیشر است که با ایجاد بریدگی و یا شکاف در دیواره مقعد که درد و خونریزی را به همراه دارد نشان داده می‌شود.
قرمز شدن و ایجاد التهاب در مقعد
احساس تورم، قرمزی و التهاب در اثر بیماری شقاق مقعدی شایع است و تا زمان بهبودی کامل، همراه بیمار خواهد بود.
مشاهده خروج ترشحات چرک آلود از ناحیه ترک خورده
ممکن است در مقعد و در قسمتی که شکاف و ترک ایجاد‌شده است، مقداری خونابه چرک آلود مشاهده شود که این مورد نیز در اثر عفونت ناحیه برش خورده ایجاد می‌شود.