زخم معده به وجود آمدن آسیب یا زخم در لایه‌های داخلی معده اطلاق می‌شود. معده یک اندام عضلانی است که در بخش علوی دستگاه گوارش قرار دارد و نقش مهمی در فرآیند هضم غذا و ترشح اسیدهای معده ایفا می‌کند. زخم معده ممکن است به دلیل عوامل مختلفی ایجاد شود،. در این مقاله قصد داریم اطلاعات جامعی در خصوص زخم معده ارائه کنیم.
زخم معده چیست؟
یک لایه ضخیم مخاطی محافظت کننده در معده وجود دارد که از مایعات گوارشی معده که اسیدی هستند مراقبت نموده و آن را کنترل می کند. اگر به هر دلیلی، این لایه ضخیم مخاطی کوچک و باریک کوچک و ضعیف شود مقاومت کمتر شده و اسیدهای گوارشی حاصل شده در این ناحیه، بافت های داخل معده را از بین برده و معده را زخم می نماید. این عارضه در افراد ایجاد می شود اما مهم ترین مساله توجه به این بیماری و درمان به موقع توسط بهترین متخصص گوارش می باشد.
زخم معده در قسمت های مختلفی از معده ایجاد می شود که می تواند به طور کل شامل موارد زیر باشد:
- زخم‌هایی که در بطن معده ایجاد می شود و دچار رشد و التهاب می گردد.
- زخم‌های که در درون قسمت بالایی یا ابتدایی روده‌ی کوچک به وجود می آیند و زخم های اثنی عشری نام دارند.
در ادامه توضیحات دکتر رکسانا عباسی در رابطه با ابتلا به بیماری های معده و علل آن را در ویدئو ارائه شده تماشا خواهید نمود.
علائم بیماری معده
علل بروز زخم معده
برای ابتلا به زخم معده ممکن است اختلالاتی در درون بدن باعث ایجاد آن شود که ممکن است هریک از دلایل زیر زمینه ساز آن شود :
عفونت باکتری
یک نوع باکتری به نام باکتری هلیکوباکتر پیلوری ( H.Pylori ) در لایه مخاط معده وجود دارد که از بافت های معده و روده کوچک محافظت می نماید. این نوع باکتری، می تواند سبب التهاب و تورم در جداره داخلی معده شده و زخم معده را به وجود آورد. شواهد حاکی از آن است که این نوع عفونت می تواند از طریق تماس نزدیک فرد به فرد و یا از طریق آب و غذا انتقال یابد.
ویژه : آشنایی با نحوه بوتاکس معده توسط دکتر رکسانا عباسی
کشیدن سیگار
امکان ابتلا به این مشکل در افرادی که باکتری H.Pylori دارند، بسیار است. بنابراین، این نوع افراد باید از کشیدن سیگار پرهیز کنند.
خوردن غذاهای تند
خوردن غذاهای تند به طور مستقیم منجر به زخم معده نمی‌شود، اما ممکن است بر روی علائم آن تأثیرگذار باشد. غذاهای تند معمولاً می‌توانند موجب تحریک مخاط معده و افزایش تولید اسید معده شوند. اگر فرد به زخم معده یا مشکلات گوارشی دیگر حساس باشد، مصرف غذاهای تند ممکن است علائم ناخوشایندی مانند درد شکم، سوزش معده یا حتی تهوع و استفراغ را افزایش دهد.
به طور کلی، برای افرادی که به مشکلات معده و گوارشی حساسیت دارند، مناسب است که از مصرف غذاهای تند به میزان زیاد پرهیز کنند و تغذیه متوازن و سالم را رعایت کنند.
استفاده مداوم از داروهای مسکن
از علل زخم معده می توان به استفاده مداوم و بیش از حد یک سری از داروها نظیر آسپرین و یا داروهای ضد التهابی نظیر ایبوپروفن، استامینوفن و … اشاره کرد که باعث می شوند تا اسید بدن، بیش تر از حد نرمال تولید شود و باعث ایجاد چنینی مشکلی گردد.
مصرف نوشیدنی های الکلی
مصرف نوشیدنی های الکلی باعث تخریب لایه مخاطی معده می شود که این خود نیز، اسید معده را افزایش می دهد.
علائم اصلی زخم معده شامل چه مواردی است؟
زخم معده در مراحل اولیه دارای علائم زیادی نیست و اگر همراه با علامت باشد فرد را دچار آگاهی نمی سازد، اما در کل می توان نشانه هایی که در افراد بروز می نماید را مورد بررسی قرار داد، ممکن است که یک یا چند عارضه به صورت همزمان بروز نماید که شامل موارد زیر می باشند :
- احساس دل درد و انقباض شکمی
- احساس سوزش شدید معده
- استفراغ در حالت های شدیدتر (استفراغ ها یا به صورت معمولی و یا خونی و اغلب به رنگ سیاه یا قرمز هستند.)
- داشتن التهاب یا انقباض در قسمت شکم و معده
- میل نداشتن و حس سیری
- کم شدن وزن بدون دلیل
- ناتوانی در هضم غذاهای چرب
- مدفوع قیری رنگ و گاها خونی در حالت های شدیدتر
- حس تنگی نفس
- حس سوزش در ناحیه قفسه سینه
بیشتر بخوانید: رژیم غذایی برای زخم معده و تاثیر آن بر درمان
5 نشانه خطرناک زخم معده که باید آن ها را جدی بگیرید.
زخم معده یک مشکل جدی است و در صورت وجود هر یک از 5 نشانه مهم زیر، بهتر است فوراً برای درمان زخم معده به پزشک مراجعه کنید:
خونریزی گوارشی
خونریزی گوارشی می‌تواند یکی از نشانه‌های زخم معده باشد. این مشکل ممکن است باعث آسیب به دیواره معده شود و در نتیجه، خونریزی از گوارش به وجود آید. این خونریزی می‌تواند به صورت ظاهری در استفراغ یا مدفوع ظاهر شود، یا به صورت نهانی و غیر قابل مشاهده در مواردی اتفاق بیافتد.
عواملی مانند عفونت با باکتری Helicobacter pylori، مصرف طولانی‌مدت داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)، استرس، یا دیگر عوامل ممکن است زخم معده را ایجاد کنند. در صورت خونریزی گوارشی، نیاز به ارزیابی پزشکی فوری دارید. این ممکن است شامل آزمون‌های تصویربرداری مانند اندوسکوپی (بررسی داخلی گوارش با استفاده از یک لوله نازک) و سایر آزمایشات تشخیصی باشد. برای اطلاع از علائم خونریزی دستگاه گوارشی می توانید به لینک ارائه شده مراجعه کنید.
درد شدید و پریودی
درد شدید و پریودی در ناحیه شکم می‌تواند یکی از نشانه‌های زخم معده باشد. اگر معده شما چنین مشکلی داشته باشد معمولاً با آسیب به دیواره معده و تحریک مخاط معده همراه است که می‌تواند به درد شدید در ناحیه شکم منجر شود. این درد معمولاً پریودی و با تغییرات در رژیم غذایی یا استفاده از داروهای خاص قابل تسکین نیست.
در زمان غذا خوردن، احتمالاً درد شدیدتر می‌شود و در برخی افراد ممکن است حتی بلافاصله پس از خوردن غذا به وجود آید. این درد معمولاً با استفراغ، سوزش معده و در برخی موارد خونریزی گوارشی همراه باشد.
تغییرات در وزن به صورت ناگهانی
تغییرات ناگهانی در وزن می‌توانند نشانه این بیماری یا مشکلات گوارشی دیگر باشند. زخم معده می‌تواند منجر به کاهش اشتها، افزایش حس سیری زودرس یا افت وزن ناگهانی شود. این امور ممکن است ناشی از دلایل مختلفی مانند از دست دادن اشتها به دلیل درد و ناراحتی شکم، خونریزی گوارشی که باعث کاهش جذب مواد مغذی می‌شود یا تحریکات عصبی و استرس ناشی از مشکلات گوارشی باشد.
اگر شما یا کسی دیگر تغییرات ناگهانی در وزن تجربه می‌کنید ولی دلیل آن واضح نیست یا با علائم مشکوک همراه است، توصیه می‌شود به پزشک مراجعه کرده و اقدامات تشخیصی و درمانی مناسب را آغاز کنید.
آزمایشات خون با نتیجه نگران کننده
تغییرات ناگهانی در آزمایشات خون مانند کاهش سطح هموگلوبین (آنمی) یا افزایش شدید در تعداد سلول‌های سفید خون (لوکوسیت) نشانه‌های خطرناک می‌باشد.
احساس سیری زودرس
احساس سیری سریع ممکن است یکی از نشانه‌های مهم باشد. زخم معده معمولاً با تحریک مخاط معده و افزایش تولید اسید معده همراه است. این تحریک می‌تواند به احساس سیری زودرس پس از وعده غذایی منجر شود. افراد ممکن است حتی پس از مصرف مقدار کمی غذا احساس سیری کنند یا از زودرسی در احساس شباهت به حالت اشباع پیدا کنند.
همچنین، در برخی موارد، احساس سیری زودرس ممکن است با تهوع، استفراغ، یا درد شکم همراه باشد. این علائم ممکن است به علت تحریک مخاط معده یا حتی خونریزی گوارشی ناشی از زخم معده باشند.
آیا زخم معده خطرناک است؟
زخم معده یک مشکل جدی است و ممکن است خطرات جدی برای سلامت افراد ایجاد کند. این بیماری می‌تواند به خونریزی، تشکیل جداره‌های سیاه در معده (آلودگی معده)، یا حتی ترک معده منجر شود. در نتیجه می‌توانند خطرات زیادی برای سلامت فرد ایجاد کنند و در صورت عدم درمان مناسب، عوارض جدی مانند فشار خون بیش از حد، اختلالات گوارشی جدی، یا حتی سرطان معده را به دنبال داشته باشند. بنابراین، هر گونه علائم مشکوک یا نگران‌کننده باید مورد ارزیابی پزشکی قرار گیرد تا تشخیص دقیق انجام شود.