غده تیروئید، از مهم ترین غدد در بدن است که بروز اختلال در آن باعث بیماری های مختلفی خواهد شد ، تیروئید در حقیقت غده ای به پروانه ای شکل است که در قسمت پایین جلوی گردن، زیر برجستگی گلو قرار گرفته است ، و وظیفه ی تولید هورمون های تیروئیدی را به عهده دارد که این هورمون ها نقش به سزایی در تنظیم بسیاری از فرآیندهای بدن مانند متابولیسم، تولید انرژی و خلق و خوی فرد خواهد داشت . همانطور که بیان شد اختلال در عملکرد آن که با کم کاری یا پرکاری تیروئید از آن یاد می شودموجب ایجاد اختلالات تیروئیدی می شود.
معمولا پزشک ، با تجویز آزمایش های TSH ،T4 ،T3 بررسی های لازم برای عملکرد غده تیروئید ، تشخیص اختلالات تیروئید و پایش روند درمان را انجام می دهد و درمان های مناسب با سیستم بدنی فرد را در نظر می گیرد .
پرکاری تیروئید
یکی از اختلالات تیروئیدی پر کار بودن آن و ترشح بیش از اندازه این هورمون می باشد ، زمانی که ترشح تیروئید زیاد باشد ، پرکاری تیروئید باعث می شود که سوخت و ساز بدن بیش ازحد افزایش پیدا کند .
بالا بودن غیر عادی سوخت و ساز بدن ، موجب بالا رفتن ضربان قلب، افزایش تعریق، عصبانیت یا زودرنجی، سطح بالای اضطراب، کاهش وزن، لرزش دست ها، ضعف ماهیچه ها به خصوص در بالای بازوها و پاها، افزایش تعداد دفعات دفع مدفوع، خونریزی قاعدگی در حجم یا با تناوب کمتر، نازک یا شکننده شدن مو، پوکی استخوان و اختلال در بینایی شود.
ممکن است پر کاری تیروئید به صورت ارثی به فرزندان منتقل شود ، اما ابتلا به آن در خانم های جوان شایع تر است ، در صورتی که والدین به این بیماری مبتلا باشند نیاز است که برای تشخیص و درمان به موقع از بروز مشکلات جدی جلوگیری شود .
کم کاری تیروئید
اگر فردی به چاقی مبتلا باید اولین موردی که بررسی خواهد شد ، وضعیت کارکرد تیروئید می باشد ، کم کاری تیروئید بر خلاف پرکاری ، باعث کاهش سوخت و ساز بدن شده و باعث بروز مشکلات بسیاری برای ایشان خواهد شد .زمانیکه غده تیروئید به اندازه کافی هورمون های تیروئیدی را تولید نکند، کم کاری تیروئید اتفاق می افتد. کم کاری تیروئید موجب کند شدن سرعت سوخت و ساز بدن می شود.
شایع ترین علت کم کاری تیروئید، التهاب غده تیروئید در اثر یک بیماری خود ایمنی به نام هاشیموتواست. در این بیماری سیستم ایمنی خود فرد، به اشتباه سلول‌های تیروئیدی را هدف قرار داده و باعث آسیب دیدگی یا مرگ درصد زیادی از آن ها می شوند به طوری که ظرفیت تولید هورمون های تیروئیدی کاهش یافته و کم کاری تیروئید اتفاق می افتد.
همچنین هایپو تیروئیدی می تواند یکی ازعوارض جراحی برای برداشتن کل غده تیروئید و یا قسمتی از آن، استفاده از ید رادیواکتیو، رژیم غذایی نامناسب (میزان نامناسب ید) و یا اختلال غده هیپوفیز باشد .
علائم شایع این بیماری شامل خستگی، ضعف، عدم تحمل سرما، افزایش وزن، افسردگی، یبوست، پریودهای ماهانه غیر طبیعی، خشکی و ریزش مو، کاهش میل جنسی، مشکلات عضلانی، خشکی و رنگ پریدگی پوست می شود.
علائم کم کاری تیروئید
علائم و نشانه های این بیماری در بسیاری از نوزادان در هنگام تولد وجود ندارد و البته قابل تشخیص نیست . اما توصیه می شود که بعد از مدت کوتاهی نسبت به غربالگری های لازم دوران نوزادی ، اقدام شود ، بد نیست بدانید که غربالگری نوزادان نقش مهمی در تشخیص زودهنگام و شروع به موقع درمان کم کاری تیروئید دارد و در جلوگیری از آسیب های جدی و عقب ماندگی ذهنی نوزادان کمک بزرگی می نماید و باعث می شود که رشد نوزاد کاملا طبیعی شود. اگر کم کاری تیروئید مادر زادی باشد علائم شایع این بیماری به‌تدریج طی هفته ها بعد از تولد کامل می‌شود. علائم این بیماری می تواند شامل چهره پف کرده، تورم اطراف چشم، گریه با صدای غیر طبیعی، خواب‌آلودگی و خوب شیر نخوردن نوزاد، زبان بزرگ یا ضخیم، رنگ پریدگی، لکه های بزرگ و نرم روی جمجمه، زردی (زردی پوست و سفیدی چشم)، یبوست و پوست سرد باشد.
توصیه ای که بهترین متخصص گوارش به شما دارد انجام آزمایشات لازم قبل از بارداری است ، کنترل هورمون تیروئید در دوران بارداری از مهم ترین مسائلی است که باید مد نظر قرار بگیرد ، مادران باردار با مصرف میزان کافی ید می‌تواند از کم کاری تیروئید و گواتر در نوزادان خود پیشگیری نمایند . علاوه بر آن، مادران مبتلا به کم کاری تیروئید باید تحت کنترل باشند، در غیر این صورت جنین ممکن است دچار مشکلات عصبی شود.
همچنین ممکن است که مصرف داروهای خاصی مانند آمیودارون، پروپیل تیواوراسیل، متی‌مازول و ید رادیواکتیو در دوران بارداری می تواند باعث ایجاد کم کاری تیروئید و گواتر در نوزادان شود.
گواتر
به تورم گردن که ناشی از بزرگ شدن غیر طبیعی غده تیروئید باشد، بیماری گواتر می گویند. اندازه گواتر در هر فرد متفاوت است.
گواتر معمولاً بدون علامت است اما ممکن است نشانه هایی همچون سرفه، خستگی، احساس گرفتگی گلو، خش افتادن صدا، مشکلات بلع به ویژه بلع غذاهای جامد، اختلال در تنفس، افزایش تعریق، افزایش اشتها، یبوست، فراموشی و.. بروز کند.
کمبود ید شایع ترین علت گواتر ساده می باشد.
علل دیگری نیز می‌تواند باعث ایجاد این بیماری شود مانند: بیماری گریوز و هاشیموتو، بارداری، تغییرات هورمونی، استعمال دخانیات، مصرف بیش‌از اندازه ید، مصرف بعضی از داروها (لیتیوم، آمیودارون)، پرتور درمانی به ویژه در ناحیه گردن و سرطان تیرویید. شیوع این بیماری در زنان بیشتر از مردان است و احتمال بروز آن با افزایش سن (بالای ۴۰ سال) افزایش می‌شود.
بیماری گریوز(Graves-Basedow disease)
گریوز یک بیماری خودایمنی است. در این بیماری سیستم ایمنی بدن به اشتباه سلول های موجود در غده تیروئید را هدف قرار داده و برعلیه گیرنده هورمون محرک تیروئید (TSH-R) آنتی بادی (TSI) تولید می کند. این امر موجب افزایش اندازه و پرکاری تیروئید می شود. بیماری گریوز شایع ترین دلیل (۸۰٪ -۶۰٪) پرکاری تیروئید یا تیروتوکسیکوز است. شیوع این بیماری در زنان بیشتر است و سن شروع آن معمولاً بین ۲۰ تا ۵۰ سالگی می باشد. ابتلا به اختلالات خود ایمنی دیگر مانند دیابت نوع ۱ یا آرتریت روماتوئید، استرس فیزیکی یا احساسی، بارداری و استعمال دخانیات می توانند شانس ابتلا به این بیماری را افزایش دهند. بیماری گریوز به طور معمول با اگزوفتالمی (بیرون زدن چشم از حدقه) و خشکی بیش از حد قرنیه به علت بسته نشدن کامل چشم در شب همراه است که در صورت عدم تشخیص و درمان، خطر ایجاد عفونت های قرنیه افزایش یافته که ممکن است موجب نابینایی شود. مشکلاتی از قبیل شکستگی های ناشی از پوکی استخوان، نقایص مادرزادی در حاملگی، خطر سقط جنین، آسیب های قلبی و سکته مغزی می توانند در صورت عدم درمان ایجاد شوند.
