رفلاکس معده یکی از مشکلات شایع است که طی آن اسید معده به مری بازمیگردد. رفلاکس معده که در اصطلاح عامیانه با عنوان ترش کردن شناخته میشود، با سوزش گلو و احساس تلخی یا ترشی همراه است و احساس ناخوشایندی را در فرد ایجاد میکند.
رفلاکس معده در برخی افراد بصورت مزمن و بیش از حد معمول رخ میدهد و باعث ایجاد بیماری رفلاکس میشود. این مشکل بعد از خوردن برخی غذاهای چرب و تند بروز میکند و در صورتی که درمان نشود میتواند مشکلات بسیاری را برای فرد به همراه داشته باشد.
✅تایید شده توسط دکتر رکسانا عباسی
فهرست محتوا
رفلاکس معده چیست؟
غذایی که میخوریم از طریق مری وادر معده میشود. در پایین مری یک دریچه وجود دارد که رابط مری به معده است و غذا از آن طریق به معده وارد میشود. پس از عبور غذا، این دریچه بسته میشود تا از برگشت غذا یا ورود اسید و محتویات معده به مری جلوگیری کند. زمانی که این دریچه به درستی عمل نکند، اسید معده به مری راه پیدا میکند.
بازگشت اسید معده با احساس سوزش و ایجاد تلخی در گلو همراه است و احساس ناخوشایندی را در فرد ایجاد میکند. اگر این عارضه بیش از حد معمول و بدون دلیل در فرد رخ دهد، فرد به بیماری رفلاکس معده مبتلا است.
چه میزان کاهش وزن با بوتاکس معده امکان‌پذیر است؟
انواع رفلاکس
رفلاکس سه نوع دارد که هر کدام علائم مخصوص به خود را دارند؛ در پایین هر کدوم از این موارد رو گردآوری کردیم:
ریفلاکس اسیدی
این نوع از رفلاکس یکی از شایع‌ترین این موارد شناخته میشود. در این بیماری، محتویات اسیدی معده به مری برمی‌گردد و باعث سوزش سر دل و علائم دیگر خواهد شد که البته با خوردن غذاهای خاص یا پرخوری شدت می‌گیرد.
ریفلاکس غیراسیدی
در رفلاکس غیراسیدی دیگر اسیدی در کار نیست و مایعات گوارشی یا حتی گاز به مری برمی‌گردند. این علائم با نوع اسیدی آن متفاوت است.
ریفلاکس آلرژیک
این مدل از رفلاکس معمولا بیشتر در کودکان مشاهده میشود که به دلیل واکنش آلرژیک دائمی مری به مواد غذایی خاصی رخ میدهد. در این حالت، مری به شدت متورم خواهد شد.
جدول مقایسه انواع رفلاکس
| نوع رفلاکس | علائم شایع | گروه پرخطر | نکته مهم |
|---|---|---|---|
| اسیدی (GERD) | سوزش سر دل، ترش کردن | همه افراد | شایع‌ترین نوع رفلاکس |
| غیراسیدی | سرفه، گلودرد | افرادی با حساسیت بیشتر | ممکن است با درمان ضد اسید بهتر نشود |
| آلرژیک | اختلال بلع، گیر کردن غذا، درد سینه | بیشتر در کودکان | به درمان ضداسید پاسخ نمی‌دهد و باید غذای محرک حذف شود |
چه مواردی باعث بروز آن می‌شوند؟
علت دقیق ترش کردن بطور دقیق مشخص نشده است. معمولا آسیب به دریچه مری و عدم عملکرد صحیح آن و یا اختلال در عملکرد طبیعی معده میتواند باعث بروز این مشکل شود. اما عواملی وجود دارد که میتواند بروز این مشکل را تحریک کند. از جمله دلایل ترش کردن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- سریع خوردن غذا و نجویدن کامل آن
- خوردن غذاهای بسیار چرب
- خوردن غذاهای حاوی مواد نگهدارنده
- خوردن سس های چرب و پر ادویه
- مصرف قهوه و کافئین زیاد
- مصرف مرکبات ترش
- مصرف برخی انواع نان
- نوشیدن الکل و مصرف دخانیات
- استرس و فشار روانی
- مصرف نوشابه های گازدار
- دراز کشیدن بلافاصله پس از غذا خوردن
When you swallow, a circular band of muscle around the bottom of the esophagus, called the lower esophageal sphincter, relaxes to allow food and liquid to flow into the stomach. Then the sphincter closes again.
If the sphincter does not relax as is typical or it weakens, stomach acid can flow back into the esophagus. This constant backwash of acid irritates the lining of the esophagus, often causing it to become inflamed.
وقتی شما عمل بلع را انجام می‌دهید، یک باند عضلانی دایره‌ای شکل در انتهای تحتانی مری که به آن اسفنکتر تحتانی مری گفته میشود، شل میشود تا غذا و مایعات وارد معده شوند. سپس این اسفنکتر دوباره بسته میشود.
اگر این اسفنکتر همان‌طور که باید شل نشود یا ضعیف باشد، اسید معده میتواند به داخل مری بازگردد. این بازگشت مداوم اسید باعث تحریک و التهاب پوشش داخلی مری میشود.
بیشتر بخوانید: علل و روش های درمان سوزش معده
علائم رفلاکس معده
علائم رفلاکس معده ممکن است در افراد مختلف، با توجه به علت بروز آن متفاوت باشد. معمولا ایجاد حس سوزش شدید و طعم تلخ و ترش در گلو از علائمی هستند که همه افراد هنگام ترش کردن آن را تجربه میکنند.
- ترش کردن و بازگشت مایع تلخ یا ترش در گلو
- سوزش سر جناغ سینه
- حالت تهوع
- باد گلو بصورت مکرر
- تلخ شدن دهان
- احساس نفخ
- سکسکه
- سرفه های خشک و شدید
- احساس ناراحتی معده
مطلب مرتبط: چطور مثل یک سلبریتی غذا بخوریم؟ | نگاهی به رژیم غذایی سلبریتی ها
علائم تشدیدکننده کدامند؟
شاید فکر کنید فقط بیماری‌ها یا ژنتیک باعث رفلاکس معده میشه؛ اما کلی عادت و خوراکی توی روزمره‌مون هست که ناخواسته دشمن معده‌مون شده! اگه مدام معده درد دارید، حواستون به غذاهای پایین باشه تا کمتر مصرف کنید:
- غذاهای چرب و سرخ‌شده (🍟🍔) ❌
- شکلات و شیرینی‌جات (🍫🍰) ❌
- قهوه و نوشیدنی‌های کافئین‌دار (☕🥤) ❌
- غذاهای تند و ادویه‌دار (🌶️🍛) ❌
- آبمیوه‌های ترش مثل پرتقال و لیمو (🍊🍋) ❌
- نوشیدنی گازدار (🥤) ❌
بعضی عادت‌ها هم باعث میشن اسید معده بیشتر اذیتت کنه:
- پرخوری یا سریع غذا خوردن (🍽️🏃♂️)حتماً آروم غذا بخور و لقمه‌ها رو خوب بجو
- خوابیدن بلافاصله بعد از غذا (😴+🍲)بعد از غذا خوردن یه مدت صبر کن و بعد بخواب
- پوشیدن لباس یا کمربند خیلی تنگ (👖)لباس راحت بپوش تا شکمت فشار نیاد
- استرس و اضطراب زیاد (😬)همیشه سعی کن با ریلکس کردن و ورزش، استرست رو کم کنی
- کشیدن سیگار و قلیان (🚬)اینا هم حال معده رو بد می‌کنن و هم مری رو تحریک
- کم‌تحرکی و نشستن طولانی مدت (🛋️)یه پیاده‌روی کوتاه بعد غذا می‌تونه کلی کمک کنه
مشکلات ناشی از این بیماری
بیشترین مشکلی که رفلاکس معده به همراه دارد، احساس ناخوشایند و آزاردهنده ای است که در هنگام ترش کردن به فرد دست میدهد. در صورت تکرار رفلاکس، فرد ممکن است در فعالیت های روزانه خود دچار مشکل شود. ایجاد خراش یا زخم در ناحیه مری نیز از دیگر مشکلاتی است که ترش کردن در پی دارد.
رفلاکس معده باید با مراجعه به پزشک کنترل و درمان شود. این بیماری میتواند ریسک بروز سرطان معده را افزایش دهد؛ بنابراین بسیار مهم است که فرد مبتلا پس از مشاهده علائم به پزشک مراجعه کنید. رفلاکس مکرر در مواردی ممکن است به تارهای صورتی حنجره آسیب بزند و باعث تغییر صدا در افراد شود. این مشکل لارنژیت رفلاکس نامیده میشود که معمولا در پی رفلاکس حنجره ای-حلقی رخ میدهد.
نوشیدنی های چربی سوز و دمنوش‌های لاغرکننده خانگی + کدام نوشیدنی‌ها برای چربی سوزی مناسب هستند؟
درمان به چه شکل انجام میشود؟
برای درمان رفلاکس معده، ابتدا لازم است تا بررسی و تشخیص لازم توسط متخصص انجام گیرد. خوشبختانه در مواردی که رفلاکس شدید باشد، داروهایی وجود دارد که میتواند این مشکل را بهبود دهد.
داروی امپرازول و داروهای هم خانوده آن، انتوپرازول، رابیپراول، و لانسوپرازول از جمله داروهای مناسب برای درمان ترش کردن هستند. میزان استفاده و زمان استفاده از این داروها باید توسط پزشک تایین شود.
مصرف سر خود این داور ها ممکن است معده را تحریک و شرایط را وخیم تر کند. برای درمان رفلاکس معده میتوانید به دکتر رکسانا عباسی، بهترین متخصص گوارش در تهران مراجعه کنید.
رعایت برخی نکات در تغذیه و سبک زندگی نیز میتواند در درمان و یا پیشگیری از رفلاکس معده به شما کمک کند:
- از پرخوری پرهیز کنید.
- از خوردن غذا با عجله و همراه با استرس خودداری کنید.
- از خوردن غذاهای چرب، تند و پر ادویه پرهیز کنید.
- از مصرف غذاهای حاوی نگهدارنده مانند سوسیس و کالباس خودداری کنید.
- از مصرف الکل و دخانیات خودداری کنید.
- از خودن سس های چرب پرهیز کنید.
- وزن خود را متناسب نگه دارید.
- از استرس و فشار روانی دوری کنید.
- بصورت طولانی مدت لباس تنگ نپوشید.
بیشتر بخوانید: ورم معده چگونه درمان میشود؟
مصرف برخی از مواد غذایی از جمله سبزیجات، زنجبیل، جو دوسر، میوه ها (بجز مرکبات)، سفیده تخم مرغ و چربی های مفید میتواند به شما کمک کند تا با داشتن تغذیه سالم، از تحریک معده جلوگیری کنید.
بهترین گیاهان دارویی گوارشی را بشناسید
راهکارهای فوری برای درمان
| راهکار فوری | توضیحات کاربردی | نکته تکمیلی |
|---|---|---|
| ۱. نوشیدن آب ولرم | یک لیوان آب ولرم به آرامی نوشیده شود. | از نوشیدن آب بسیار سرد خودداری کنید. |
| ۲. دمنوش بابونه یا زنجبیل | یک فنجان دمنوش بابونه یا کمی زنجبیل تازه دم کنید. | بهتر است بدون شکر مصرف شود. |
| ۳. خوردن چند پر بادام خام | چند عدد بادام بجوید تا اسید معده را جذب کند. | بادام نمکی مصرف نشود. |
| ۴. تمرین تنفس عمیق | نفس عمیق بکشید، ۴ ثانیه دم، ۴ ثانیه حبس، ۶ ثانیه بازدم | به کاهش استرس و اسید کمک میکند. |
| ۵. تغییر وضعیت بدن (نشستن یا ایستادن) | بلافاصله پس از نشانه‌ها بنشینید یا صاف بایستید. | از دراز کشیدن فوراً پرهیز کنید. |
| ۶. بالا آوردن سر و شانه هنگام خواب | هنگام استراحت، سر و شانه را کمی بالاتر از بدن قرار دهید. | استفاده از یک بالش اضافه مفید است. |
آیا جراحی ضروری است؟
در بیشتر مواقع، رفلاکس معده با خوردن دارو و رعایت غذایی قابل درمان است. اما در برخی موارد که سایر روش ها کارساز نیست و رفلاکس با قطع دارو مجددا بازمیگردد، جراحی میتواند راهکار مناسبی برای درمان رفلاکس باشد. جراحی رفلاکس معده در بیشتر موارد موثر واقع شده و موفقیت آمیز بوده است.
تکنیک‌های عملی و روانشناختی برای غلبه بر بولیمیا
سوالات متداول
چرا رفلاکس معده می‌گیرم؟ 🤷♂️
خیلی وقتا خوردن غذاهای چرب یا پرادویه، پرخوری، استرس یا حتی پوشیدن لباس تنگ باعث میشه اسید معده برگرده بالا.
رفلاکس معده همون سوزش سر دلِ؟ 🥵
تقریباً آره! سوزش سر دل یکی از مهمترین نشونههای رفلاکس معدهست.
چی بخورم که بهتر بشم؟ 🥒☕
غذاهای سبک و سالم مثل سبزیجات بخور، از دمنوشهایی مثل بابونه یا زنجبیل استفاده کن و آب زیاد بنوش.
چه غذاهایی رفلاکس رو بدتر میکنه؟ 🍟🍫❌
غذاهای چرب، سرخکرده، شکلات، قهوه، نوشابههای گازدار و غذاهای تند رو تا میتونی کمتر کن.
استرس ربطی به رفلاکس داره؟ 😬
کاملاً! استرس و اضطراب میتونن رفلاکس رو حسابی بدتر کنن.
دارو لازم دارم یا خودش خوب میشه؟ 💊🤔
اگه علائمت شدید یا طولانی شد حتماً باید بری دکتر، اما بعضی وقتا با رعایت رژیم و سبک زندگی بهتر میشه.
رفلاکس باعث سرفه یا خلط هم میشه؟ 🤧
بله، خیلی وقتا رفلاکس خودش رو با سرفه، گلودرد یا حتی احساس خلط نشون میده.
برای همیشه درمان داره؟ 🛡️
رفلاکس معمولا کنترل میشه ولی ممکنه کاملا درمان نشه. با رعایت رژیم، عادات درست و گاهی دارو، میتونی حسابی بهترش کنی.