دیابت یک بیماری شایع است که بسیاری از خانم ها و آقایان در اثر سبک زندگی نا سالم و یا برخی ویژگی های ارثی به آن مبتلا می شوند. دیابت که جزو بیماری های مزمن به شمار می رود، مانع از ذخیره گلوکز و استفاده آن در بدن شده و باعث بروز اختلالاتی در قند خون می شود. بیماری دیبات معمولا زمانی بروز می کند که بدن فرد توانایی تولید انسولین را ندارد و یا نمی تواند انسولین را به درستی جذب کند.
گلوکز که نوعی قند است که اگر در خون جمع شود، باعث بالا رفتن قند خون شده و عوارضی را در پی دارد. فردی که به دیابت مبتلا شده است، دچار اختلالاتی در لوزالمعده خواهد شد که دیگر قادر به ساخت انسولین نیست یا بدن نمی تواند از انسولین تولید شده به خوبی استفاده کند. انسولین هورمونی است که توسط لوزالمعده تولید می شود و گلوکز (قند) را به سلول ها منتفل می کند تا تولید انرژی در بدن صورت گیرد. عدم توانایی در تولید انسولین یا عدم استفاده مؤثر از آن، منجر به افزایش سطح گلوکز و قند خون می‌شود که به این اختلال هایپرگلیسمی می‌گویند.
دیابت چگونه ایجاد می شود؟
زمانی که بدن قادر به جذب قند یا گلوکز و تبدیل آن به انرژی نباشد، فرد به دیابت مبتلا می شود. این اختلال باعث می شود که قند اضافی در خون باقی بماند و همین مساله اختلالات و علائمی را در پی خواهد داشت. دیابت اگر کنترل نشود و تحت درمان قرار نگیرد برای فرد آسیب های جدی را به همراه می آورد و باعث تخریب اعضای بدن مانند قلب، کلیه و چشم ها می شود.
بدن بطور کل کربوهیدرات هایی که ما مصرف می کنیم را به گلوکز یا قند تبدیل می کند. کربوهیدرات ها در مواد غذایی مانند نان، برنج و ماکارونی به مقدار فراوان وجود دارند و برخی دیگر از مواد غذایی دارای مقادیر مختلفی از کربوهیدرات هستند. زمانی که مواد غذایی و به خصوص کربوهیدات ها به گلوکز تبدیل می شوند، به کمک انسلولین وارد سلول های بدن شده و برای تولید انرژی مورد استفاده قرار می گیرند. در صورتی که فرد به دیابت مبتلا باشد، انسولین در بدن وی تولید نمی شود و این فرآیند دچار اختلال می شود.
انسولین یک هورمون است که توسط لوزالمعده تولید شده و به جریان خون آزاد می شود. انسولین می تواند گلوکز را وارد سلول های بدن کند تا سلول ها بتوانند از گلوکز برای تولید انرژی مورد نیاز بدن و اندام ها استفاده کنند.
علائم دیابت
بیماری دیابت با علائمی هشدار دهنده همراه است که با دقت به آن می توان به وجود این بیماری پی برد. در ادامه برخی از بارز ترین ویژگی های فرد مبتلا به دیابت را ذکر کرده ایم. به طور کلی علائم افزایش قند خون شامل موارد زیر است:
- افزایش تشنگی و عطش
- داشتن احساس ضعف و خستگی
- مشکلات دیداری مثل تاری دید
- سر شدن، بی‌حسی یا گزگز دست یا پا
- زخم و بریدگی های طولانی مدت
- زخم‌ها یا بریدگی‌هایی که به کندی بهبود یابند
- لاغری و کاهش وزن بدون دلیل
- تکرر ادرار
- مبتلا شدن به عفونت‌های مکرر بدون دلیل
- خشکی دهان و احساس تشنگی
علائم دیگری از این بیماری وجود دارد که به طور خاص در خانم ها و آقایان متفاوت است:
علائم دیابت در بانوان
خانم ها در اثر ابتلا به دیابت دچار خشکی پوست به همراه خارش و عفونت‌های قارچی مکرر یا عفونت‌های مجاری ادراری می شوند که توجه به علامت ها اهمیت زیادی در جلوگیری از پیشرفت بیماری دارد.
علائم دیبات در آقایان
معمولا آقایانی که دیابت دارند با علائمی مانند کاهش میل جنسی، اختلال در نعوظ و کاهش قدرت عضلانی مواجه می شوند.
سایر علائم دیابت
علائم دیگر دیابت شامل تهوع، استفراغ، درد معده، عفونت‌های قارچی یا عفونت‌های دستگاه ادراری است. دیابت نوع ۲ و پیش دیابت در بزرگسالی اتفاق می‌افتد و ممکن است شما اصلاً علائمی نداشته باشید یا متوجه آن نشوید، زیرا در طی چندین سال و به کندی رخ می‌دهد. در دیابت بارداری نیز، زنان باردار متوجه علائم آن نمی‌شوند و این متخصص زنان و زایمان و یا متخصص گوارش است که شما را از نظر دیابت بارداری بین هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ آزمایش می‌کند.
چه غذاهایی باعث دیبات می شوند؟
- مواد غذایی حاوی نشاسته: برنج سفید، آرد سفید و نان سفید مقدار بالایی کربوهیدرات دارند.
- برنج سفید: مصرف بیش از 5 وعده برنج سفید در طول هفته احتمال ابتلا به دیابت را افزایش می دهد و بهتر است با برنح قهوه ای جایگزین شود.
- نان سفید: نان سفید و مواد غذایی حاوی آرد سفید بطور کل می توانند قند خون را افزایش دهند.
- نوشیدنی های قندی: نوشابه، آب میوه شیرین، چای شیرین و نوشیدنی های انرژی زا احتمال ابتلا به دیابت را تا حد زیادی بالا می برند.
- گوشت قرمز: مصرف بیش از حد گوشت قرمز در وعده های غذایی و مصرف روزانه سوسیس و هات داگ احتمال دیابت را افزایش می دهد.
- فست فود: مصرف فست فود می تواند احتمال ابتلا به این بیماری را تا 32 درصد افزایش دهد.
- سبزیجات: سبزیجات کنسروی حاوی مقدار زیادی نمک و افزودنی.
انواع دیابت
دیابت انواع مختلفی دارد که با علائم و نشانه های مختلفی نیز همراه است، همچنین شیوه های درمانی و کنترلی برای هریک از انواع آن ممکن است متفاوت باشد. دیابت امروزه یک بیماری شایع است که بیشتر در خانم ها دیده می شود. کنترل قند خون از مهم ترین اقدامات در مواجهه به این بیماری است. به طور کلی انواع این بیماری شامل موارد زیر است:
دیابت نوع 1
دیابت نوع یک در حقیقت جزو بیماری های خودایمنی است. در این بیماری، سیستم ایمنی بدن به سلول‌های تولیدکننده انسولین در لوزالمعده حمله می کند و بدن توانایی تولید انسولین را از دست می دهد. این نوع از دیابت مادرزادی است و بیشتر در کودکان و نوجوانان دیده می شود. تهوع، استفراغ و معده درد از جمله علائم همیشگی این بیماری هستند. بیماران مبتلا به این نوع از دیبات باید بصورت روزانه انسولین دریافت کنند.
دیابت نوع 2
در دیابت نوع دوم بدن یا به مقدار کافی انسولین تولید نمی کند و یا گیرنده های انسولین به درستی عمل نمی کنند. این اختلال شایع ترین حالت دیابت است که حدود 90 درصد افرادی که دیابت دارند را شامل می شود. این دسته از بیماری بیشتر در افراد میانسال و مسن دیده می شود و از آن به نام دیابت مقاوم به انسولین یاد می شود. این نوع بیماری امروزه در بسیاری از افراد جوان نیز دیده می شود. دیابت دسته دوم در اثر سبک زندگی ناسالم، چاقی و عدم رعایت نکات تغذیه ای تشدید می یابد و البته همین عوامل در بروز آن نیز نقش دارد.
بسیاری از افراد مبتلا به این نوع دیابت، علائمی ندارند اما به مرور زمان و با پیشرفت بیماری، علائم آن نیز بروز می کنند.
پیش دیابت
این نوع بیماری، مرحله قبل از دیابت نوع ۲ است. در این بیماری سطح گلوکز خون بالاتر از حد طبیعی است، اما به اندازه کافی بالا نیست که به طور رسمی دیابت نوع ۲ تشخیص داده شود.
دیابت بارداری
این نوع دیابت در برخی از زنان در اواخر دوران بارداری اتفاق می‌افتد. دیابت بارداری معمولاً بعد از بارداری از بین می‌رود. با این حال، اگر دیابت بارداری دارید، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به دیابت نوع ۲ هستید.
کدام دیابت خطرناک تر است
در مقایسه خطر هایی که در دیابت نوع 1 و 2 وجود دارد باید گفت که اگر عوارض و علائمی که پدیدار می شوند درمان و کنترل نشود ممکن است که هردو نوع آن نیز خطرناک و مشکل ساز شود. اگر اقدامات لازم صورت نگیرد،ممکن است به چشم‌ها، کلیه‌ها، پایانه‌های عصبی و تقریبا هر عضوی از بدن آسیب وارد شود. دیابت نوع 2 اگر به درستی کنترل نشود میتواند به دیابت نوع 1 تبدیل شود
درمان های خانگی دیابت
دیابت نوعی بیمای است که به درمان هایی دارویی و پزشکی نیاز دارد و نمی توان آن را در خانه درمان کرد. بنابراین در صورت مشاهده علائم دیابت، فورا به متخصص گوارش مراجعه کنید. راهکار های زیر می تواند تا حدی در بهبود علائم به شما کمک کند.
- همراه با سالاد یا وعده های غذایی خود سرکه سیب میل کنید.
- سعی کنید مقدار فیبر مصرفی خود را افزایش دهید زیرا فیبر می تواند قند را کنترل کند. فیبر در برخی سبزیجات و میوه ها یافت می شود.
- به عنوان نوشیدنی، از دمنوش دارچین استفاده کنید.
- رژیم غذایی مناسب دیابت را رعایت کنید.
عوارض دیابت
دیابت اگر به درستی کنترل و درمان نشود می تواند عوارض و آسیب های جدی را به همراه داشته باشد. از آنجا که در این بیماری سطح قند خون بالا می رود و خون در تمام اعضای بدن در جریان است، می تواند به راحتی بسیاری از اعضای بدن را تحت تاثیر قرار دهد. هر یک از انواع دیابت می توانند عوارض مختلفی را به همراه داشته باشند اما بطور کل آسیب های دیابت شامل موارد زیر است:
- افزایش ریسک ابتلا به آلزایمر
- آسیب به کلیه
- آسیب به سیستم عصبی
- زخم پای دیابتی
- بروز کمای دیابتی
- آسیب به چشم
- افزایش ریسک سکته قلبی و مغزی
- تخریب لثه ها