سندروم روده نشتی، حقیقت یا باور غلط؟ تفاوت کلیدی با روده تحریک پذیر

سندرم روده نشتی که به سندروم روده نشت پذیر نیز معروف است، به وضعیتی می‌گویند که در آن پوشش داخلی روده کوچک دچار آسیب می‌شود و در نتیجه، میزان نفوذپذیری این لایه نسبت به دیگر مواد افزایش می‌یابد. برای همین، راه برای ورود مواد غیرمجاز مانند ذرات غذا، سموم و میکروب‌ها از طریق دیواره روده به جریان خون باز می‌شود. در این راهنما، ما سعی می‌کنیم راه‌های درمان، تشخیص، علائم و سایر اطلاعاتی را که درباره سندروم روده نشتی به آن نیاز دارید، برای شما شرح دهیم.

✅تایید شده توسط دکتر رکسانا عباسی

منظور از نشت روده چیست؟

نشت روده (Leaky gut syndrome) یا سندرم روده نشتی وقتی اتفاق می‌افتد که روده فرد آسیب دیده باشد و بخاطر آن، نفوذپذیری روده شدت یافته و موادی که مناسب نیستند را جذب کند! دیواره روده به عنوان یک سد محافظتی عمل می‌کند و تنها به مواد مغذی و آب اجازه عبور به جریان خون را می‌دهد. اما در این بیماری، اینچنین نیست و امکان دارد که با افزایش اندازه منافذ، باکتری‌ها، سموم، ذرات غذایی هضم نشده و دیگر مواد مضر وارد جریان خون شوند.

عوامل زیادی در ایجاد آن نقش دارند، از رژیم غذایی نامناسب (مصرف زیاد قند، الکل و غذاهای فرآوری شده)، گرفته تا استرس مزمن، التهاب روده، عدم تعادل میکروبیوم روده، مصرف برخی داروها مانند آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی، و همچنین بیماری‌های خودایمنی همگی ممکن است منجر به بروز این بیماری شوند. زمانی که این مواد ناخواسته وارد جریان خون می‌شوند، سیستم ایمنی بدن آنها را به عنوان مهاجم شناسایی کرده و سعی در دفاع از خود دارد. این امر علائم زیادی را برای فرد به وجود می‌آورد.

نشانه‌های سندرم روده نشتی شامل مشکلات گوارشی (نفخ، اسهال، یبوست، سندرم روده تحریک‌پذیر)، خستگی مزمن، سردرد، مشکلات پوستی (اگزما، آکنه)، آلرژی‌های غذایی، مه مغزی، مشکلات خلقی (افسردگی و اضطراب)، و دردهای مفصلی هستند.

Leaky gut syndrome is a hypothetical condition that’s not currently recognized as a medical diagnosis. It’s based on the concept of increased intestinal permeability, which occurs in some gastrointestinal diseases.

سندرم روده نشت‌کننده یک بیماری فرضی است که در حال حاضر به عنوان یک تشخیص پزشکی شناخته نمی‌شود. این بیماری بر اساس مفهوم افزایش نفوذپذیری روده است که در برخی از بیماری‌های دستگاه گوارش رخ می‌دهد.

my.clevelandclinic.org

بیشتر بدانید: چه زمانی باید به دکتر گوارش مراجعه کنیم؟

علل بروز سندروم روده نشتی

دلایل زیادی در ایجاد سندروم روده نشتی اثرگذارند، از رژیم غذایی ناسالم گرفته تا استرس، کاهش یافتن باکتری‌های مفید روده، استفاده از برخی از داروها، آلودگی‌های محیطی و… همگی ممکن است باعث بروز این بیماری شوند. به طور کلی، این موارد عبارتند از:

۱. رژیم غذایی نامناسب

اگر از جمله افرادی هستید که رژیم ناسالمی دارید و قند و کربوهیدرات‌های تصفیه شده، الکل و… مصرف می‌کنید و مواد مغذی، فیبر و سایر غذاهای سالم در برنامه غذایی شما نیست، احتمال اینکه به این بیماری دچار شوید، بسیار بالاست!

۲. استرس مزمن

استرس بلند مدت روی عملکرد روده و سیستم گوارشی اثر دارند. اگر مدت طولانی استرس دارید، بدانید که استرس باعث آزادسازی هورمون کورتیزول می‌شود، این هورمون روی التهاب روده نقش زیادی دارد.

بیشتر بدانید: راه‌های طبیعی برای کاهش استرس و بهبود یبوست + پیشگیری

۳. عدم تعادل میکروبیوم روده

کاهش باکتری‌های مفید روده، رشد بیش از حد باکتری‌ها، مخمرها یا انگل‌های مضر، عفونت‌های روده‌ای و… تعادل روده را بر هم می‌زنند! پس حواستان به این موارد باشد.

۴. داروها

مصرف طولانی‌مدت داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)، آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای استروئیدی روی روده اثر منفی دارند و می‌توانند تعادل میکروبیوم روده را برهم بزنند.

۵. التهاب مزمن

بیماری‌های التهابی روده مانند کولیت اولسراتیو و بیماری کرون و التهاب سیستمیک در بدن در روده تغییراتی ایجاد کرده و باعث بروز روده نشتی می‌شوند.

۶. سایر شرایط پزشکی

بیماری سلیاک، دیابت، بیماری‌های خودایمنی و سندروم روده تحریک‌پذیر (IBS) از جمله بیماری‌هایی هستند که ممکن است باعث شوند فرد پس از مدتی، با سندروم روده نشتی نیز مواجه شود.

۷. عوامل محیطی

در نهایت، اگر در شهرهای آلوده مانند تهران زندگی می‌کنید، به این موضوع توجه کنید که آلودگی‌های محیطی، سموم و مواد شیمیایی در غذا و آب و فلزات سنگین ممکن است باعث بروز این بیماری شوند.

مطلب ویژه: چگونه بدون جراحی وزن کم کنیم؟

علائم و نشانه‌ها

سندروم روده نشتی باعث التهاب سیستمیک و واکنش‌های ایمنی در بدن خواهد شد؛ این امر تاثیر زیادی بر بدن داشته که ممکن است با علائم و نشانه‌هایی همراه باشد:

علائم و نشانه‌ها	توضیحات
مشکلات گوارشی	نفخ، اسهال، یبوست، و درد شکمی
حساسیت غذایی	واکنش‌های غیرعادی به غذاها، به‌ویژه گلوتن و لبنیات
التهاب	احساس تورم و التهاب در بدن
خستگی مزمن	احساس خستگی مداوم و کمبود انرژی
مشکلات پوستی	جوش، اگزما، و دیگر مشکلات پوستی
اختلالات روحی و روانی	اضطراب، افسردگی، و مشکلات تمرکز
تغییرات وزنی	کاهش یا افزایش ناگهانی وزن
مشکلات خواب	بی‌خوابی یا خواب ناپایدار
مشکلات خودایمنی	افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های خودایمنی

تشخیص سندرم روده نشتی

اگر فکر می‌کنید که به سندرم روده نشتی مبتلا هستید، بهتر است که تحت معالجه پزشک قرار بگیرید تا درمان موردنظر برای شما آغاز شود. توجه کنید که بی‌توجهی به این بیماری ممکن است عوارض بسیار بدی را به وجود آورد.

اگر با علائمی همچون مشکلات گوارشی (نفخ، اسهال، یبوست)، خستگی مزمن، سردرد، مشکلات پوستی مانند اگزما یا آکنه، مشکلات تمرکز یا “مه مغزی”، درد مفاصل، واکنش‌های غذایی روبرو هستید، هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید. پزشک گوارش در این زمینه با روش‌های زیادی به تشخیص بیماری اقدام می‌کند. از جمله این راهکارها می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• اندازه‌گیری توانایی جذب مواد خاص مانند لاکتولوز و مانیتول
• بررسی مارکرهای التهابی و آنتی‌بادی‌های خاص
• بررسی عدم تعادل میکروبیوم روده
• بررسی سابقه پزشکی و علائم
• ارزیابی رژیم غذایی و سبک زندگی
• بررسی شرایط همزمان مانند سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)
• حذف غذاهای بالقوه مشکل‌ساز (مانند گلوتن، لبنیات، شکر تصفیه شده)
• پیگیری علائم در طول دوره حذف
• معرفی مجدد مواد غذایی به صورت سیستماتیک

خوب است بدانید که سندروم روده نشتی هنوز در پزشکی پذیرفته شده نیست و ممکن است با سایر بیماری‌ها، علائم یکسانی داشته باشد. با تغییر رژیم غذایی و مدیریت استرس با این بیماری مبارزه کنید.

درمان و مدیریت این بیماری

اگر شما نیز با این بیماری روبرو هستید، اصلا نگران نباشید؛ چرا که راه‌های درمان زیادی برای کنترل و رفع بیماری وجود دارد. برای درمان سندروم روده نشتی می‌توانید از اصلاح رژیم غذایی، مدیریت استرس، مصرف پروبیوتیک‌ها و پره‌بیوتیک‌ها، و در برخی موارد مکمل‌هایی برای کمک به ترمیم دیواره روده استفاده کنید. در ادامه بیشتر توضیح داده‌ایم:

تغییرات غذایی 🍽️

• حذف غذاهای مشکل‌ساز 🚫: دور غذاهایی که ممکنه آزارت بدن رو خط بکش! گلوتن، لبنیات، شکر تصفیه شده و خوراکی‌های فرآوری شده معمولاً دردسرسازن.
• غذاهای دوست‌دار روده 💚: سبزیجات رنگارنگ، پروتئین‌های کم‌چرب، چربی‌های سالم مثل روغن زیتون و آووکادو بخور. غذاهای تخمیری مثل ماست پروبیوتیک و کیمچی هم فوق‌العاده‌ان!
• رژیم بازسازی کننده 🌱: رژیم‌های خاصی مثل رژیم گپس (GAPS) یا AIP می‌تونن کمک کننده باشن، ولی حتماً با یه متخصص تغذیه هماهنگ کن.

مکمل‌های مفید 💊

• پروبیوتیک‌ها 🦠: باکتری‌های خوب که به روده‌ت کمک می‌کنن دوباره سر و سامون بگیره!
• گلوتامین 💪: یه اسید آمینه‌ست که سلول‌های روده رو تقویت می‌کنه، مثل چسب زخم برای روده‌ت عمل می‌کنه!
• زینک و ویتامین A, D ✨: کمک می‌کنن دیواره روده‌ت محکم‌تر بشه.
• اسیدهای چرب امگا-۳ 🐟: التهاب رو کم می‌کنن و به بهبود کمک می‌کنن.

مدیریت استرس 🧘‍♀️

• آروم باش رفیق! 😌 استرس می‌تونه روده‌ت رو بدتر کنه، پس یوگا، مدیتیشن یا هر چیزی که آرومت می‌کنه رو امتحان کن.
• خواب خوب 😴: ۷-۸ ساعت خواب با کیفیت، روده‌ت رو هم خوشحال می‌کنه!

تغییر سبک زندگی 🌞

• تحرک داشته باش 🏃‍♀️: ورزش منظم (حتی پیاده‌روی ساده) گردش خون و سلامت گوارش رو بهتر می‌کنه.
• مصرف الکل و سیگار رو کم کن 🚭: این‌ها به روده‌ت آسیب می‌زنن.
• غذا رو خوب بجو 🍴: آروم‌آروم و با لذت غذا بخور تا هضمش راحت‌تر بشه.

سوالات متداول