پانکراس غده ای به شکل گلابی است که حدود ۱۵ سانتی متر یا ۶ اینچ اندازه دارد. این غده که در شکم قرار دارد توسط دستگاه گوارش که شامل معده، روده، کبد و طحال و کیسه صفرا می باشد احاطه می شود.
لوزالمعده نقش اساسی در هضم غذا خواهد داشت و با ترشح آنزیم هایی، باعث روند بررسی و هضم غذا خواهند شد. همچنین هورمون هایی که در پانکراس تولید می شود به کنترل قند خون کمک می کند.
در صورتی که رشد سلول های بدن خارج از کنترل باشد و تقسیم بندی آنها دچار اختلال شود این اختلال باعث می شود که سلول هایی که نیاز به تولید و رشد ندارند زیاد شده و تعادل بدن به هم بریزد، رشد سلول های غیر ضروری و کنترل نشده در پانکراس باعث بروز بیماری سرطان پانکراس یا سرطان لوزالمعده می شود.
در واقع زمانی که رشد و تقسیم سلول های غیرطبیعی در پانکراس وجود داشته باشد و بدون نیاز بدن سلول‌های جدید تشکیل شود توده ای در پانکراس یا لوزالمعده تشکیل می شود که در نهایت توده سرطانی و غیر قابل کنترل خواهد بود. سرطان پانکراس جزو ۱۲ سرطان شایع در جهان مانند سرطان روده و سرطان معده است که خود دارای انواع مختلف در درجات مختلفی از بیماری می باشد.
سرطان در سلول های تولید کننده هورمون یا سلول های عصبی غدد پانکراس به وجود می آید. البته میزان شیوع این نوع سرطان پانکراس، نسبت به بقیه کمتر است. سرطان لوزالمعده در مراحل اولیه قابل درمان است، به شرطی که علائم و نشانه های این بیماری در زمان مناسب شناسایی و نسبت به درمان اقدام لازم صورت بگیرد.
علائم و نشانه های سرطان پانکراس
سرطان پانکراس معمولاً تا زمانی که بیماری پیشرفت نکرده باشد نشانه های عوارضی در پی ندارد و تشخیص آن در مراحل ابتدایی بسیار سخت خواهد بود، اما به طور کلی علائمی که می تواند به عنوان زنگ خطر در نظر گرفته شود شامل موارد زیر است :
- داشتن ادرار تیره رنگ
- مدفوع روشن
- احساس دل درد مداوم
- کاهش وزن ناگهانی و ناخواسته
- نداشتن اشتها و میل به غذا خوردن
- زرد شدن پوست
- سفید شدن چشم
- احساس خارش در پوست
- داشتن دیابت و یا عدم توانایی در کنترل دیابت
- تشکیل لخته خون در بدن
- احساس خستگی مفرط در طول روز
زمانی که علائم و نشانه های ذکر شده را مشاهده کردید باید به پزشک و یا بهترین متخصص گوارش مراجعه نمایید.
البته به یاد داشته باشید که هر علائمی نشان دهنده ابتلای فرد به سرطان نمی باشد، بنابراین از وارد کردن فشار روحی و یا استرس به خود خودداری نمایید و تا زمانیکه پزشک اطلاع شما به سرطان پانکراس را تایید نکرده است از حدس و گمان و خودخوری پرهیز کنید.
چه عواملی در ابتلا به سرطان پانکراس تأثیرگذار هستند ؟
هنوز دانشمندان و پزشکان علت بسیاری از سرطان ها را تشخیص نداده اند، سرطان پانکراس نیز جزو مواردی است که علت دقیقی برای ابتلا به آن تعیین نشده است. اما برخی عوامل خطر مانند مصرف مشروبات الکلی و کشیدن سیگار و داشتن سابقه خانوادگی در ابتلا به آن تاثیر گذار است.
همچنین برخی دیگر از عواملی که زمینه ساز سرطان پانکراس هستند شامل موارد زیر است:
- مصرف دخانیات و کشیدن سیگار
- ابتلا به دیابت
- داشتن التهاب مزمن پانکراس
- ابتلا به سندروم های ژنتیکی و یا داشتن سابقه خانوادگی
- افزایش وزن و چاقی
- پیروی کردن از رژیم غذایی حاوی گوشت قرمز زیاد
- افزایش سن که در افراد بالای ۶۵ سال ابتلا به آن بیشتر خواهد بود
به طور کلی باید به این نکته توجه داشته باشید که داشتن زندگی سالم و پیروی از یک رژیم غذایی مناسب با توجه به شرایط بدن کمک می کند که سلامت عمومی بدن و تمامی قسمت های مختلف آن حفظ شود. در کنار مواردی که شما رعایت می کنید اگر بدون توجه به آسیب رسیدن به اندام های مختلف بدن به مصرف سیگار و یا عدم کنترل دیابت و بیماری های پیش زمینه ای ادامه دهید انواع بیماری و مشکلات در بدن شما بروز می نماید. همچنین پیروی از رژیم غذایی نامناسب خطر ابتلا به انواع سرطان ها به خصوص سرطان پانکراس را افزایش می دهد. از این رو سعی کنید که با تغییر سبک زندگی شیوه ای مناسب و سلامت را پیش بگیرید تا به بیماری های گوارشی و سرطان مبتلا نشوید.
پیشگیری از سرطان پانکراس
چه روش هایی برای پیشگیری از سرطان پانکراس پیشنهاد می شود؟
همان طور که بیان شد عواملی که ضریب خطر ابتلا به سرطان پانکراس را افزایش می دهد شامل مصرف سیگار و عدم رعایت رژیم غذایی است. اما در نهایت تکنیک هایی را به شما یادآوری می نماییم که کمک می کند در پیشگیری از ابتلا به سرطان پانکراس قدم بر داشته باشید.
کاهش وزن و رژیم غذایی مناسب
اگر دارای وزن مناسبی هستید، برای حفظ آن تلاش کنید. اما اگر دچار اضافه وزن و چاقی هستید تمرینات ورزشی را در برنامه خود بگنجانید و با پیروی از رژیم غذایی سلامت که سرشار از سبزی و میوه و غلات است مقداری از وزن خود را کم کنید.
مشورت با متخصص گوارش
با بهترین متخصص گوارش مشورت کرده و یک رژیم غذایی مناسب که دارای تمامی گروه های غذایی مفید برای بدن می باشد دریافت کنید. اگر سابقه خانوادگی برای ابتلا به سرطان لوزالمعده را دارید، حتماً با یک مشاور ژنتیک هم مشورت کنید.
ایشان با بررسی سابقه خانوادگی شما خطر ابتلا به سرطان پانکراس را تخمین زده و راهکارهایی برای پیشگیری از ابتلا به آن را در اختیار شما قرار می دهد .
انجام چکاب و آزمایش
همچنین اگر ان این مسئله هستید می‌توانید آزمایشات دوره‌ای برای بررسی سلامت پانکراس انجام بدهید.
سرطان پانکراس چگونه ایجاد میشود؟
سرطان پانکراس که در عمق شکم قرار دارد، با ایجاد یک تومور و رشد آن در این ناحیه بروز می نماید. سرطان پانکراس دارای آزمایش مشخصی برای تشخیص نخواهد بود و در مواردی که پزشک و یا متخصص گوارش نیاز به بررسی های دقیق برای تشخیص آن داشته باشد از روش‌هایی مانند سونوگرافی و یا تصویر برداری های کامپیوتری و ام آر آی استفاده می کنند.
همچنین ممکن است که نیاز باشد تا برای تشخیص آن از بیوپسی یا نمونه برداری کمک بگیرد.
امروزه درمان‌های بسیاری برای انواع سرطان ها ارائه شده اند که سرطان پانکراس نیز جزو مواردی است که می توان با تشخیص به موقع و مراجعه به بهترین متخصص گوارش نسبت به درمان آن اقدام نمود. درمان سرطان پانکراس با توجه به شرایط بیمار و شدت بیماری تعیین می شود. اما امروزه به طور کلی با استفاده از روش هایی مانند جراحی ، شیمی‌درمانی و پرتودرمانی نسبت به درمان این بیماری اقدام می شود. همان طور که بیان شد توجه به علائم و نشانه های آن کمک بزرگی در درمان به موقع و موفق سرطان می نماید.
امید است که با اصلاح روند و سبک زندگی و آگاهی از عوامل زمینه ساز در جهت داشتن بدنی سالم و بدون بیماری قدم برداریم.