دیابت بارداری چیست و نشانه هایی دارد؟

در دوران بارداری به علت تغییرات در هورمون ها مادر باید به طور پیوسته تحت نظر پزشک بوده و کنترل های دوره ای لازم برای او انجام گردد. از جمله کنترل هایی که مادر حتما باید انجام دهد و به آن توجه کند کنترل قند خون است. علت دیابت بارداری هنوز به طور واضح مشخص نیست اما با توجه به آزمایشات نشان داده شده است که این مشکل معمولا زمانی اتفاق می افتد که بدن مادر قادر به تحمل گلوکز نبوده و یا بدن وی با گلوکز ناسازگاری نشان دهد. این بیماری در بیشتر مواقع در سه ماهه ی دوم بارداری آشکار می شود و حدود 4 درصد از خانم های باردار به آن دچار می شوند.

دیابت در بارداری

انسولین در بدن تمام افراد وجود دارد و وظیفه ی آن کنترل قند خون است؛ همانطور که گفتیم بارداری با تغییرات هورمونی همراه است، بنابراین ممکن است روی هورمون انسولین هم تاثیر گذاشته و سبب ایجاد مشکل در تولید و یا حتی تولید نشدن این هورمون شود. حال به چگونگی تاثیر این هورمون بر بالا رفتن قند خون و ابتلا به دیابت می پردازیم. در حقیقت گلوکز ماده ای است که در بدن به عنوان انرژی و سوخت برای سلول ها از آن استفاده می شود. گلوکز برای وارد شدن به بعضی از سلول ها نیازمند انسولین است، در واقع انسولین تنظیم کننده ی قند خون ورودی به سلول های عضلانی و چربی است. در صورتی که انسولین در بدن کم باشد این قند های تولید شده از مواد غذایی که سوخت رسان سلول ها هستند وارد سلول نشده و در خون باقی می مانند. باقی ماندن گلوکز در خون سبب دیابت است. این دسته از خانم های باردار نیاز به مراقبت زیاد در طول بارداری و کنترل دیابت هستند، زیرا به علت وارد نشدن قند به سلول ها به سرعت دچار افت قند می شئند که برای آن ها خطرناک است.

در بیشتر موارد تغییرات هورمونی ناشی از بارداری اختلالی در قند خون ایجاد نمی کنند زیرا همزمان با بالا رفتن قند خون مادر، پانکراس تلاش به تولید بیشتر انسولین کرده و در صدد کنترل قند خون بر می آید. اما در برخی موارد هم مشکلات ذکر شده بوجود می آید زیرا در دوران بارداری برای رسیدن گلوکز به جفت، بدن اقدام به تولید کمتر انسولین می کند.

عوامل موثر در ابتلا به دیابت بارداری

علت ایجاد دیابت بارداری مشخص نیست اما عواملی مانند سن بالا در بارداری، داشتن وزن بالا، مشاهده ی بالا بودن قند در ادرار، حالت تهوع زیاد، بالا رفتن فشار، وجود مشکلات هورمونی و … می توانند در ابتلا به دیابت تاثیرگذار باشند.

علائم ابتلا به دیابت بارداری

اگر بخواهیم برای این بیماری به علائم خاص اکتفا کنیم کافی نیست و ممکن است فرد دچار این بیماری شود اما علائم خاصی نداشته باشد. اما در صورت مشاهده عوامل مانند خستگی زیاد، بی حالی، ادرار های مکرر، تعرق بیش از حد و بسته شدن بینی و صدا دادن در هنگام تنفس باید سریعا به پزشک مراجعه کرده و آزمایشات خاص مربوط به دیابت را انجام دهیم.

دیابت بارداری معمولا در هفته 27 ام به بعد اتفاق می افتد و این نوع از دیابت با دیابتی که افراد در حالت معمول به آن دچار می شوند و با نام دیابت نوع یک و دو آن را می شناسیم متفاوت است. دیابت بارداری معمولا بعد از تمام شدن بارداری و بازگشتن هورمون ها به حالت عادی، درمان می شود.

تشخیص این بیماری تا قبل از هفته ی 24 بارداری قابل انجام نیست و فقط با مشاهده ی تست های انجام شده در دوران بارداری پزشک می تواند احتمال ابتلا به دیابت را حدس بزند و گاهی با دادن رژیم های خاص مانع ابتلا شدن مادر به بیماری شود.

یکی از تفاوت های دیابت بارداری آزمایشاتی است که باید برای تست قند خون انجام شود. در افراد معمولی برای تشخیص دیابت آزمایش A1C لازم است؛ اما برای مادران باردار آزمایش GTT یا عدم حمل گلوکز نشان دهنده ی بیماری است.

عوارض دیابت بارداری

دیابت نوعی بیماری است که در صورتی که تحت نظر بهترین متخصص گوارش باشید مشکل ساز نیست اما در صورتی که بیمار کنترل نشود می تواند خطرساز بوده و حتی گاهی در سطوح بالا موجب سقط جنین شود. در برخی موارد هم ممکن است در صورت سقط نشدن و به دنیا آمدن، جنین دچار نقص های مادر زادی باشد. این عوارض ذکر شده در کودکانی که مادر در اوایل بارداری دچاری دیابت شود بیشتر است.همچنین در این دوره مادر به بیماری های دیگری مانند یبوست، اسهال و یا سوزش معده نیز دچار می شود.

کودکی که از مادر دیابتی متولد می شود ممکن است همواره با مشکلاتی در هنگام تولد یا بعد از تولد روبرو باشد. یکی از مشکلاتی که معمولا با آن مواجه هستیم رشد بیش از حد نوزاد است که زایمان طبیعی را برای مادر غیر ممکن کرده و مادر مجبور است عمل سزازین انجام دهد. در صورتی که به هر دلیلی زایمان به طور طبیعی انجام شود ممکن است نوزاد در ناحیه اعصاب و گردن یا شانه دچار آسیب گردد.

یکی دیگر از مشکلات این است که نوزاد پس از تولد، به علت دریافت نکردن مقدار زیاد قند که در شکم مادر دریافت می کرده است، دچار افت قند شدید می شود.

گاهی بر اثر بالا بودن قند، مادر مجبور به انجام زایمان قبل از موعد می شود؛ گاهی هم ممکن است نوزاد دچار گرفتگی های تنفسی شود.