انواع حساسیت‌‌ غذایی را بشناسید + درمان و علائم

حساسیت‌های غذایی زمانی رخ می‌دهند که سیستم ایمنی بدن به اشتباه برخی مواد غذایی را به‌عنوان تهدید شناسایی می‌کند و فرد دچار علائمی مانند خارش، تورم، مشکلات گوارشی یا حتی واکنش‌های شدید مانند آنافیلاکسی می‌شود.

✅تایید شده توسط دکتر رکسانا عباسی

حساسیت‌های غذایی و تفاوت آن با آلرژی

حساسیت‌‌های غذایی با آلرژی متفاوت است چرا که آلرژی غذایی هنگامی رخ می‌دهد که فرد پس از خوردن یک ماده، با واکنش شدید سیستم ایمنی روبرو شود و علائمی مثل خارش، تورم، مشکلات تنفسی یا حتی شوک آنافیلاکسی را تجربه کند!

این در حالی است که حساسیت غذایی به واکنش‌های غیرایمنی بدن به مواد غذایی خاص گفته می‌شود که بیشتر مربوط به سیستم گوارشی است، نه سیستم ایمنی.

معمولا اگر بدن نتواند یک ماده غذایی (مانند لاکتوز) را هضم کند، علائم حساسیت غذایی مانند نفخ، اسهال، دل‌پیچه یا سردرد را به وجود می‌آورد.

People with food intolerances often don’t make enough of a particular enzyme that the digestive system needs to break down a certain food or ingredient. Experts aren’t sure why some people develop food intolerances.

بدن افرادی که دچار حساسیت‌های مواد غذایی هستند، به اندازه کافی یک آنزیم خاص در دستگاه گوارش تولید نمی‌کند و در نتیجه امکان هضم آن ماده خاص وجود ندارد.

my.clevelandclinic

حساسیت‌های غذایی شایع را بشناسید

معمولا افراد زیادی در جهان همه روزه دچار حساسیت‌های غذایی شایع می‌شوند. این امر شامل واکنش‌هایی است که در برخی افراد به دلیل مصرف غذاهای خاص رخ می‌دهد.

این واکنش‌ها ممکن است به دلیل آلرژی یا عدم توانایی گوارشی که همان حساسیت غذایی است، ایجاد شوند. در ادامه، هر یک از حساسیت‌های غذایی شایع را برای شما ذکر کرده‌ایم:

نوع حساسیت	توضیح
حساسیت به گلوتن (سلیاک)	یک اختلال خودایمنی که مصرف گلوتن (پروتئین موجود در گندم، جو و چاودار) باعث آسیب به روده کوچک می‌شود و علائم گوارشی ایجاد می‌کند.
عدم تحمل لاکتوز	ناتوانی در هضم لاکتوز (قند موجود در لبنیات) به دلیل کمبود آنزیم لاکتاز، که باعث نفخ، اسهال و گاز معده می‌شود.
حساسیت به تخم مرغ	یک واکنش سیستم ایمنی به پروتئین‌های موجود در سفیده یا زرده تخم‌مرغ که معمولاً باعث خارش، کهیر یا مشکلات تنفسی می‌شود.
حساسیت به آجیل و مغزها	رایج‌ترین آلرژی غذایی که در برخی افراد مصرف آجیل (مانند بادام‌زمینی، بادام، گردو) می‌تواند حتی منجر به واکنش‌های شدید شود.
حساسیت به غذاهای دریایی	واکنش ایمنی بدن به پروتئین‌های موجود در ماهی یا صدف که ممکن است شامل علائمی مثل خارش، تهوع یا مشکلات تنفسی باشد.

برای درمان هر یک از حساسیت‌های غذایی بهتر است که نوع ماده غذایی را از جدول غذایی خود حذف کنید. برای مثال اگر به گلوتن حساس هستید، غذاهای گلوتن‌دار را کامل حذف کنید. همچنین می‌توانید به جای شیر و مواد غذایی حاوی لاکتوز از مصرف لبنیات بدون لاکتوز یا مکمل لاکتاز استفاده کنید.

با حذف تخم‌مرغ از رژیم و جایگزین کردن با مواد مناسب می‌توانید از حساسیت به تخم مرغ جلوگیری کنید. برای جلوگیری از شوک آنافیلاکسی، خارش، تورم ناشی از مصرف آجیل، از این ماده غذایی کاملا اجتناب کنید. اگر پس از خوردن غذاهای دریایی با مشکلات تنفسی روبرو شدید، آنها را به صورت کامل حذف کرده و از ضد حساسیت در مواقع ضروری استفاده کنید.

لاغری بدون جراحی را بشناسید

علائم حساسیت به گلوتن

علائم حساسیت به گلوتن بسته به شدت حساسیت یا بیماری سلیاک، می‌تواند در بخش‌های مختلف بدن ظاهر شود که از جمله آنها می‌توانیم به موارد پایین اشاره کنیم:

1. علائم گوارشی:
   اگر به گلوتن حساسیت داشته باشید، ممکن است پس از مصرف آن با علائمی مانند نفخ، دل‌درد، اسهال یا یبوست، تهوع و کاهش وزن غیرعمدی روبرو شوید. در بیماری سلیاک، آسیب به دیواره روده کوچک نیز باعث سوءجذب مواد مغذی می‌شود.
2. علائم پوستی:
   حتی حساسیت به گلوتن می‌تواند منجر به درماتیت هرپتی‌فرم شود که با خارش و زخم‌های قرمز و آبدار در مناطقی مثل آرنج، زانو، یا پوست سر ظاهر می‌شود.
3. علائم عصبی:
   برخی افراد ممکن است با علائم عصبی مانند سردردهای مکرر، احساس خستگی شدید، گزگز یا بی‌حسی در دست‌ها و پاها را روبرو باشند.
4. تأثیر بر سلامت روان:
   مصرف گلوتن در بعضی افراد می‌تواند منجر به اضطراب، افسردگی یا تغییرات خلقی شود و بر سلامت روان تاثیر بگذارد.

بهترین گیاهان دارویی گوارشی را بشناسید

عدم تحمل لاکتوز و انواع آن

عدم تحمل لاکتوز یک وضعیت گوارشی است که در آن بدن فرد به دلیل کمبود یا نبود آنزیم “لاکتاز”، نمی‌تواند لاکتوز (قند موجود در لبنیات) را هضم کند. انواع آن شامل عدم تحمل اولیه (شایع‌ترین نوع)، عدم تحمل ثانویه، عدم تحمل مادرزادی، عدم تحمل رشدی هستند.

نوع اول آن معمولا با افزایش سن اتفاق می‌افتد، نوع دوم، به علت آسیب به روده کوچک یا بیماری‌هایی مانند عفونت روده، سلیاک، یا بیماری کرون رخ می‌دهد! این امر موقتی است و حل می‌شود. نوع سوم که مادرزادی است، از زمان تولد رخ می‌دهد و بدن کودک به‌هیچ‌وجه قادر به تولید لاکتاز نیست. نوع چهارم، در نوزادانی اتفاق می‌افتد که بدنشان هنوز به‌طور کافی رشد نکرده است!

علائم و نشانه‌ها

علائم معمولا 30 دقیقه تا 2 ساعت پس از مصرف لبنیات ظاهر می‌شوند و شامل:

علائم	توضیحات
نفخ و گاز معده	تجمع گاز در روده به دلیل تخمیر لاکتوز توسط باکتری‌ها.
اسهال یا شل شدن مدفوع	ناشی از افزایش محتوای آب در روده به دلیل هضم ناقص لاکتوز.
دل‌پیچه و درد شکم	درد ناشی از انقباضات روده و افزایش فشار گاز در دستگاه گوارش.
حالت تهوع یا استفراغ	معمولاً در موارد شدید رخ می‌دهد و به دلیل تحریک گوارشی پس از مصرف لاکتوز است.

مدیریت مصرف لبنیات

برای کنترل این مشکل می‌توانید از محصولات لبنی بدون لاکتوز (مانند شیر بدون لاکتوز یا پنیرهای کهنه)، شیرهای گیاهی، سبزیجاتی چون کلم بروکلی، یا مکمل‌ها استفاده کرده و از آزمایش‌های خاصی برای تشخیص علائم استفاده کنید.

نوشیدنی‌ های چربی‌‌ سوز و دمنوش‌های لاغرکننده خانگی + کدام نوشیدنی‌ها برای چربی‌ سوزی مناسب هستند؟

رژیم‌های حذفی

رعایت رژیم‌های حذفی به برنامه‌ریزی دقیق و مشورت با متخصص تغذیه نیاز دارد. شما می‌توانید برای اطلاعات بیشتر به جدول پایین توجه کنید:

نوع رژیم	توضیحات	چالش‌ها
اصول رژیم حذفی	رژیم حذفی شامل حذف مواد غذایی مشکوک به ایجاد حساسیت یا عدم تحمل است تا بتوان از علائم جلوگیری و علت را شناسایی کرد.	دشواری در تشخیص ماده حساسیت‌زا، نیاز به دقت زیاد در انتخاب مواد غذایی.
رژیم بدون گلوتن	حذف کامل مواد غذایی حاوی گلوتن (مانند گندم، جو، چاودار) برای افراد مبتلا به سلیاک یا حساسیت به گلوتن.	محدودیت در دسترسی به غذاهای بدون گلوتن، افزایش هزینه مواد غذایی خاص، کمبود تنوع غذایی.
رژیم کم FODMAP	کاهش مصرف کربوهیدرات‌های قابل تخمیر (مانند لاکتوز، فروکتوز، الیگوساکاریدها) برای مدیریت سندروم روده تحریک‌پذیر و مشکلات گوارشی.	ایجاد محدودیت در مصرف گروه‌های مشخصی از غذاها، نیاز به مشاوره تخصصی برای متعادل نگه‌داشتن رژیم.
رژیم حذف لاکتوز	حذف لبنیات یا استفاده از محصولات بدون لاکتوز برای افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز.	کمبود کلسیم و ویتامین D در رژیم، نیاز به جایگزین‌های مناسب غذایی مانند شیرهای گیاهی.
چالش‌های رژیم‌های حذفی	مشکلات روانی و اجتماعی ناشی از محدودیت غذایی، دشواری در یافتن غذاهای مناسب هنگام صرف غذا در بیرون از خانه یا مهمانی‌ها.	احساس انزوا در جمع، دشواری در تهیه وعده‌های غذایی متنوع و کامل.

10 راهکار شگفت انگیز برای لاغری بعد از زایمان

جدول جایگزین‌های غذایی

جایگزین‌ها باید متناسب با نیازها و حساسیت‌های فرد انتخاب شوند و از یک متخصص تغذیه راهنمایی گرفته شود:

نوع جایگزین	مثال‌ها	توضیحات
جایگزین‌های گلوتن	آرد بادام، آرد جو دوسر بدون گلوتن، آرد برنج، آرد نارگیل، آرد ذرت	مناسب برای تهیه نان، کیک و شیرینی برای افراد حساس به گلوتن یا مبتلا به سلیاک.
جایگزین‌های لبنیات	شیر بادام، شیر نارگیل، شیر سویا، شیر جو دوسر، پنیر گیاهی، ماست نارگیل یا سویا	برای افرادی که نمی‌توانند لبنیات مصرف کنند یا دچار عدم تحمل لاکتوز هستند.
منابع پروتئینی جایگزین	حبوبات (عدس، نخود، لوبیا)، سویا و محصولات آن (توفو، تمپه)، تخم مرغ، آجیل‌ها و دانه‌ها	برای افرادی که به گوشت حساسیت دارند یا به دنبال منابع پروتئین گیاهی هستند.
شیرین‌کننده‌های طبیعی	عسل، شیره خرما، شکر نارگیل، استویا، شربت افرا	جایگزین‌هایی برای قند و شکر صنعتی، مناسب برای کاهش مصرف قند تصفیه‌شده.

دکتر رکسانا عباسی، یکی از متخصصین آندوسکوپی ،داخلی و متخصص گوارش در تهران است که به انجام تزریق بوتاکس معده برای لاغری و آندوسکوپی معده و… می‌پردازد. شما می‌توانید از این لینک به رزرو نوبت بپردازید.

سوالات متداول