بیماری التهاب روده (IBD) اصطلاحی است که به طور کلی اختلالاتی را توصیف می کند، که به اعضای مختلف دستگاه گوارش از جمله دهان، مری، معده، روده ی کوچک و روده ی بزرگ مربوط می شوند. بیماری التهاب روده در واقع به مشکلات گوارشی مربوط می شود. این بیماری انواع مختلفی دارد.
انواع بیماری التهاب روده کدامند؟
این بیماری انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
- خونریزی از رکتوم: این بیماری التهاب روده به صورت خون در مدفوع خود را نشان می دهد.
- بیماری کرون: بیماری کرون بر روی همه ی قسمت های دستگاه گوارش از دهان تا مقعد تاثیر می گذارد. بیماری کرون در بیشتر مواقع بر روی قسمت تحتانی روده ی کوچک تاثیر گذار است.
- تنگی روده: تنگی روده یا به اصطلاح باریک شدن روده بخاطر زخم های ناشی از بیماری التهاب روده به وجود می آید. عوارض این بیماری بی اشتهایی می باشد.
- کولیت اولسراتیو: این بیماری باعث التهاب روده ی بزرگ، راست روده و همچنین باعث اسهال خونی و درد شدید در ناحیه ی شکم می شود. به دلیل اسهال خونی بدن دچار کم خونی و کم آبی می شود.
علت به وجود آمدن بیماری التهاب روده چیست؟
به طور کلی هنوز دلیل مشخصی برای بروز بیماری التهاب روده وجود ندارد. اما گاهی پزشکان معتقدند که عوامل ژنتیکی و همچنین اختلالات دستگاه ایمنی می تواند در بروز این بیماری موثر باشند. سیستم ایمنی بدن را در برابر عوامل بیماری زا حفظ می کند. باکتری ها و ویروس ها سیستم ایمنی را تحریک می کنند. وقتی سیستم ایمنی با عوامل بیماری زا مقابله می کند، دستگاه گوارش دچار التهاب می شود. گاهی حتی اگر بدن دچار عفونت و بیماری نشود، دستگاه گوارش ملتهب می شود. در این صورت به دلیل بروز بیماری های خود ایمنی سیستم ایمنی سلول های خودی را مورد هدف قرار می دهد.
علائم بیماری التهاب روده کدامند؟
بیماری التهاب روده مانند سایر بیماری های شایع با علائم زیادی همراه است، که این علائم به تشخیص بیماری کمک می کنند. این علائم عبارتند از:
- کاهش شدید اشتها
- گرفتگی عضلات شکم
- داشتن تهوع و استفراغ
- عرق کردن در طول شب
- وجود داشتن خون در مدفوع
- وجود درد های شدید در روده
- کاهش شدید وزن و همچنین کم خونی
- بروز اسهال که ممکن است خونی باشد.
- وجود داشتن چرک یا مخاط در مدفوع
چه عواملی باعث بروز بیماری التهاب روده می شوند؟
- داشتن وراثت و سابقه ی خانوادگی
- مصرف کردن سیگار و سایر دخانیات
- سن: افراد با سن زیر 35 سال ممکن است بیشتر به بیماری التهاب روده مبتلا شوند.
- جنس: نوع التهاب روده ی کرون در میان زنان و نوع کولیت اولسراتیو در میان مردان شایع تر هستند.
- نژاد: مشخص شده است که افراد سفید پوست بیشتر از افراد سیاه پوست به این اختلال روده مبتلا می شوند.
- دارو: دارو هایی که ضد التهاب غیر استروئیدی هستند، بروز این بیماری روده را بیشتر می کنند. بعضی از این دارو ها عبارتند از: ایبوپروفن، دیکلوفناک، ناپروکسن و … .
عوارض بیماری التهاب روده کدامند؟
از جمله عوارضی که بیماری التهاب روده دارد، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بروز سرطان کولون
- سو تغذیه شدید در اثر این بیماری روده
- ایجاد فیستول (کانال های چرکین که در اطراف ناحیه ی مقعد ایجاد می شوند.)
- ایجاد فیشر های مقعدی (شکاف های کوچکی که در مقعد به وجود می آیند و باعث درد و خونریزی می شوند. )
بیماری التهاب روده را چگونه تشخیص می دهند؟
برای تشخیص این بیماری روده لازم است، که به متخصص گوارش مراجعه کنید. پزشک سوابق بیمار و همچنین حرکات روده ای را بررسی می کند. سپس برای تشخیص دقیق تر چندین آزمایش تجویز می کند. این آزمایش ها عبارتند از:
- آزمایش خون و مدفوع: با استفاده از آزمایش خون وجود عفونت و سایر بیماری ها را تشخیص می دهند. با وجود اینکه آزمایش خون می توان بیماری کرون و کولیت اولسراتیو را تشخیص داد اما برای تشخیص تمام بیماری های روده کافی نمی باشد.
- آزمایش باریم انما: این تست در واقع نوعی عکس برداری خاص با استفاده از اشعه ی ایکس از نواحی روده ی کوچک و کولون می باشد.
- کولونوسکوپی: با استفاده از کولونوسکوپی می توان همه ی بخش های روده را به طور کامل بررسی کرد. گاهی با این روش از دیواره ی روده نیز نمونه برداری می کنند.
- کپسول آندوسکوپی:این آزمایش برای تشخیص بیماری های روده ی کوچک مورد استفاده قرار می گیرد.
- سی تی اسکن و MRI: با استفاده از این دو روش می توان تشخیص داد روده تا چه میزان با بیماری التهاب روده درگیر شده است.
درمان بیماری التهاب روده از چه طریقی می باشد؟
برای درمان این بیماری روده درمان ها و همچنین روش های زیادی وجود دارد. یکی از درمان های بیماری التهاب روده از طریق استفاده از دارو هایی همچون دارو های ضد التهابی، دارو های سرکوب کننده ی سیستم ایمنی و آنتی بیوتیک ها می باشد. علاوه بر دارو با استفاده از جراحی می توان این بیماری را درمان کرد. در موارد شدید با جراحی بخشی از روده را بر می دارند. در کنار استفاده از دارو و همچنین جراحی با استفاده از تغییر دادن سبک زندگی می توان ابتلا به این بیماری را کاهش داد. این روش جز مهمترین روش ها برای مقابله با بیماری التهاب روده می باشد. چون سبک زندگی سالم تاثیری فراوانی در سلامتی بدن انسان ها دارد. مواردی که در سبک زندگی سالم باید مورد توجه قرار گیرند، شامل نوشیدن آب و سایر مایعات در طول روز، دوری کردن از عوامل استرس زا، ورزش کردن مداوم و داشتن فعالیت های بدنی، ترک کردن سیگار و دخانیات، مصرف کردن انواع ویتامین ها و همچنین مکمل های معدنی و … می باشند.
آیا می توان از بروز بیماری التهاب روده پیشگیری کرد؟
اگر که عامل بروز این بیماری روده و دستگاه گوارش منشا ژنتیکی داشته باشد نمی توان از بروز آن پیشگیری کرد. اما به طور کلی اگر موارد زیر رعایت شوند نه تنها از بروز این بیماری بلکه بیماری های دیگر می توان جلوگیری کرد این موارد عبارتند از:
- ترک کردن سیگار و سایر دخانیات
- داشتن فعالیت های بدنی روزانه و همچنین ورزش کردن
- داشتن یک برنامه ی غذایی سالم و دوری کردن از چربی ها و قند های مضر